Podmioty moralności. Studium porównawcze opowieści o mordercach (African Psycho Alaina Mabanckou i American Psycho Breta Eastona Ellisa)

Artykuł stanowi komparatystyczne studium dwóch morderców, bohaterów powieści African Psycho (2003) autorstwa Alaina Mabanckou i American Psycho (1991) Breta Eastona Ellisa. Frankofońska literatura afrykańska staje się dyskursywnym polem dla dyskusji nad rezultatami kolonialnej opresji i warunkami, pod wpływem których przekształcają się współczesne zdekolonizowane społeczeństwa. Celem tego studium nad powieścią African Psycho jest ukazanie związku między manifestacjami przemocy fizycznej i przemocy ekonomicznej, co stanowi przypomnienie o kolonialnej historii Republiki Konga. Porównanie dwóch powieści dotyczy ponadto refleksji nad zdolnością ich głównych bohaterów do bycia podmiotami sądów o charakterze moralnym. Ich szczególna psychiczna kondycja (nieciągłość biografii, izolacja, pragnienie zła) jest oznaką odpodmiotowienia. Stąd ich zdolność do samozrozumienia i etycznej odpowiedzialności są poddane w wątpliwość. Metodologiczną podstawę niniejszego studium stanowią metody studiów komparatystycznych, zagadnienia etyki (Immanuel Kant, Friedrich Nietzsche, Michail Bachtin, Zygmunt Bauman) i teoria postkolonialna (Frantz Fanon, Achille Mbembe).The article is a comparative study of two murderers, characters from novels African Psycho (2003) written by Alain Mabanckou and American Psycho (1991) by Bret Easton Ellis. Francophone African literature becomes a discursive field to discuss the effects of colonial oppression and conditions in which modern decolonised societies are transformed. The aim of this study on the novel African Psycho is showing a relationship between manifestation of physical abuse and economical violence, which is a remainder of colonial history of Republic of the Congo. In a comparison of two commented novels final thoughts are concerning the capacity of main book characters as subjects of moral judgements. Their peculiar psychical condition (biographical discontinuity, isolation, desire of evil) is an evidence of „depowerment”. That is why their capability of self-understanding and ethical responsibility is being questioned. Methodological basis of this research are comparative studies, ethics (Immanuel Kant, Friedrich Nietzsche, Michail Bachtin, Zygmunt Bauman) and postcolonial theory (Frantz Fanon, Achille Mbembe)