Skuteczność leczenia fizjoterapeutycznego obrzęku limfatycznego kończyny górnej po zabiegu mastektomii u kobiet

Introduction: Lymphoedema (congestive insufficiency of the lymphatic system) is one of the complications occurring after mastectomy. The aim of this study was to assess the effectiveness of comprehensive physical therapy. Materials and methods: The study was conducted at the Department of Rehabilitation and Psychotherapy at Medical University of Lublin with a group of 40 women aged 39 to 76 years (mean age 59.3 years) who developed lymphoedema after treatment for breast cancer. The two-week physical therapy involved a whirlpool bath, rhythmic pneumatic massage, massage using an Aquavibron massager, Vodder’s manual lymphatic drainage, local cryotherapy, and collective physical exercises of the upper limbs. The aim of the study was to assess changes in lymphoedema size and consistency, pain intensity, movement range in upper limb joints, and other symptoms accompanying lymphoedema. Results: Mean pain intensity on the VAS scale was 3.9±1.9 prior to the therapy and 2.7±1.7 after it. Mean girth value measured at nine different locations on the lymphoedemic limb decreased by 0.9 cm (3.5%). Mean improvement in movement range amounted to 5.1º (9%) in the shoulder joint, 5.2º (3.9%) in the elbow joint, and 3.6º (12%) in the wrist joint. Conclusions: The therapy had a beneficial effect on the size and consistency of upper limb lymphoedema. Furthermore, an improvement in movement range and a reduction of pain intensity in the upper limb joint were observed.Wstęp: Nowotwór piersi jest najczęstszym nowotworem występującym u kobiet w Polsce, stanowiąc około 20% ogółu zachorowań na nowotwory złośliwe. Jednym z powikłań po leczeniu operacyjnym (mastektomii) jest zastoinowa niewydolność układu chłonnego. Jej kliniczną manifestacją jest obrzęk limfatyczny. Celem pracy była ocena skuteczności kompleksowego leczenia fizjoterapeutycznego obrzęku limfatycznego kończyny górnej po zabiegu mastektomii u kobiet. Materiał i metody: Badania zostały przeprowadzone w Zakładzie Rehabilitacji Centrum Ziemi Lubelskiej w Lublinie. Grupa badawcza liczyła 40 kobiet w wieku od 39 do 76 lat (średnia wieku 59,3 lat) leczonych z powodu raka piersi, u których wystąpił obrzęk limfatyczny. Każda z pacjentek poddana została leczeniu fizjoterapeutycznemu przez 10 dni w okresie dwóch tygodni. Terapia składała się z: kąpieli wirowej miejscowej kończyny górnej, rytmicznego masażu pneumatycznego, masażu za pomocą aparatu Aquavibron, manualnego drenażu limfatycznego według Voddera, miejscowej krioterapii oraz ćwiczeń zbiorowych kończyn górnych. Oceniono zmianę wielkości i konsystencji obrzęku limfatycznego, zmianę stopnia nasilenia bólu, wpływ zastosowanej terapii na zmianę objawów towarzyszących obrzękowi i na zakres ruchomości stawów kończyny górnej objętej obrzękiem limfatycznym. Wyniki: Przed rozpoczęciem terapii średnie nasilenie dolegliwości bólowych w skali VAS wynosiło 3,9±1,9, natomiast po jej zakończeniu 2,7±1,7. Średnia wartość pomiarów obwodów w dziewięciu miejscach na kończynie objętej obrzękiem zmniejszyła się o 0,9 cm (3,5%). Pod wpływem zastosowanych metod fizjoterapeutycznych uzyskano średnią poprawę zakresu ruchów w stawie łopatkowo– ramiennym o 5,1º (9%), w stawie łokciowym o 5,2º (3,9%) i nadgarstkowym o 3,6º (12%). Wnioski: Zastosowanie metod fizjoterapeutycznych w znacznym stopniu wpłynęło na zmniejszenie obrzęku limfatycznego kończyny górnej u kobiet po mastektomii. Użyta kompleksowa terapia wpływa pozytywnie na zmianę konsystencji obrzęku limfatycznego kończyny górnej. W badanej grupie zmniejszenie obrzęku limfatycznego przyczyniło się do poprawy zakresu ruchomości we wszystkich stawach kończyny górnej i zmniejszenia odczuwanych dolegliwości bólowych