Roma school mediators and the bilingualism of Roma students

Artykuł omawia zagadnienia edukacji dzieci romskich w szkołach specjalnych i ich dwujęzyczność. Bardzo często dzieci romskie w wielu krajach Europy Wschodniej są umieszczane w szkołach specjalnych na podstawie testów w oficjalnym języku danego kraju. Dwujęzyczność dzieci romskich nie jest uznawana za zjawisko pozytywne. W niektórych krajach (np. w Republice Czeskiej i Słowacji), jeśli dzieci posługują się jakąś formą języka urzędowego, ale nie językiem właściwym, nadal uważane są za niepełnosprawne intelektualnie. Wyłącznie na podstawie znajomości języka są wysyłane do szkół specjalnych.W artykule przedstawiono również takie kwestie, jak segregacja i dyskryminacja poprzez edukację, rola rozwoju języka ojczystego, zagadnienia dwujęzyczności w szkole oraz program ROMED Rady Europy dla mediatorów szkolnych. W końcowej części opracowania autorzy sugerują kilka propozycji, co mogą zrobić więcej w tym zakresie szkolni mediatorzy, aby zintegrować uczniów romskich w szkole grupy większościowej i aby ich integracja nie była traktowana jako kara, jak to jest aktualnie akceptowane w niektórych krajach.The paper discusses the issues of Roma children education in special schools and their bilingualism. Very often the Roma children in many East European countries are placed in specials schools based on testing in the official language of the countries. The bilingualism of Roma children is not considered as a positive phenomenon. In some countries even (such as Czech Republic and Slovakia) if the children speak some form of the official language, but not the proper language, still they are considered to be mentally retarded. Based on their language knowledge they are sent to special schools. The paper discusses also issues such as segregation and discrimination trough education, the role of the mother tongue development, the issues of bilingualism at school, and the ROMED program of the Council of Europe for school mediators. On the end the paper suggests some ideas what the school mediators can do more in order to integrate more Roma students to mainstem school and their integration not to be taken as a punishment, as it is accepted now in some countries