Zdrowe środowisko zbudowane w ujęciu strukturalistycznym

The subject of this work is an in-depth analysis of the structure of the built environment as a system of organised relations. Three elementary aspects expressed in binary oppositions were distinguished: interior - exterior (formal aspect), individual - collective (social aspect), variable - permanent (dynamic aspect). These aspects reflect the diverse psychophysical needs and existential states of a human being. The reorganisation of a habitat is a change in the internal relationships of these categories in a specific region and spatial scale. A healthy environment can be defined as one that balances polar categories at each level of the analysis. Reforms and re-evaluations in the built environment can be interpreted as attempts to restore balance, as illustrated with examples from the history of architecture and urban planning. The results of the work contribute to the general theory of the built environment, essential for the proper design process in a wide spectrum of spatial scale.Przedmiotem pracy jest pogłębiona analiza struktury środowiska zbudowanego jako system zorganizowanych relacji. Wyodrębniono trzy elementarne aspekty wyrażone w opozycjach binarnych: wnętrze - zewnętrze (aspekt formalny), indywidualne - kolektywne (aspekt społeczny), trwałość - zmienność (aspekt dynamiczny). Aspekty te odzwierciedlają zróżnicowane potrzeby psychofizyczne oraz stany egzystencjalne człowieka. Reorganizacja habitatu jest zmianą wewnętrznych relacji ww. kategorii w określonym regionie i skali przestrzennej. Zdrowe środowisko można określić jako takie, które równoważy biegunowe kategorie na każdym poziomie analizy. Reformy, a także przewartościowania w środowisku zbudowanym są próbami przywrócenia jego równowagi, co zilustrowano przykładami z historii architektury oraz urbanistyki. Wyniki pracy stanowią przyczynek do ogólnej teorii habitatu i prawidłowego procesu projektowego w szerokim spektrum skali przestrzennej