Nowe jezioro antropogteniczne Kuźnica Warężyńska : stosunki termiczne i tlenowe po 14 latach eksploatacji – w aspekcie ochrony i rekultywacji

The results of the first limnological studies of the Kuźnica Warężyńska anthropogenic reservoir, by flooding the sand mine excavation, in 2005, are presented. Measurements of water temperature and the concentration of oxygen dissolved in water were made every month, from April to December, every 1 meter deep from the surface to the bottom (22 m). Kuźnica Warężyńska anthropogenic lake was classified according to Olszewski and Patalas as dimictic, eumictic, stratified, stable, and extremely limnic. In terms of the share of the littoral zone in the total area, the reservoir is classified as grade II according to Dołgoff, where the pelagic zone is similar to the littoral zone. After 14 years of the reservoir’s existence, during the summer stagnation period, the oxygen in the hypolimnion is completely depleted, from the 10th meter deep to the bottom, 22 m. The analysis of the vertical distribution of the regression coefficient for the relationship between water temperature and the concentration of dissolved oxygen in water indicates the influence of the oxygen-free groundwater supplying the reservoir as a factor that may, in addition to the decomposition of organic matter, initiate anaerobic processes in the bottom water layer of the reservoir. When circulation ceases, the bottom eruption of oxygen-depleted groundwater is, during the summer and winter stagnation, a factor that shapes the anaerobic environment in the bottom layers of water early, initiating the internal enrichment process. Hydrological conditions, morphometry and thermal-oxygen relations of the Kuźnica Warężyńska reservoir are favorable for undertaking technical measures – changing the method of draining water from the surface to the bottom – to protect the quality of water resources.Przedstawiono wyniki pierwszych, od chwili powstania, poprzez zalanie wyrobiska kopalni piasku w 2005 r., badań stosunków termiczno-tlenowych nowego antropogenicznego zbiornika Kuźnica Warężyńska. Pomiary temperatury wody i stężenia rozpuszczonego w wodzie tlenu wykonywano od kwietnia do grudnia, co miesiąc, w odstępach co jeden metr głębokości od powierzchni do dna (22 m). Jezioro antropogeniczne Kuźnica Warężyńska sklasyfikowano, wg. Olszewskiego i Patalasa, jako dimiktyczne, eumiktyczne, stratyfikowane stabilne, skrajnie limniczne, z cechami Β-mezotrofii. Pod względem wielkości udziału strefy litoralowej w całkowitej powierzchni, zbiornik sklasyfikowano jako I-go stopnia wg. Dołgoffa. Po czternastu latach istnienia zbiornika, w okresie stagnacji letniej dochodzi do całkowitego wyczerpania tlenu w hypolimnionie, od dziesiątego metra głębokości do dna (22 m). Analiza pionowego rozkładu współczynnika regresji dla zależności pomiędzy temperaturą wody a stężeniem rozpuszczonego w wodzie tlenu wskazuje na wpływ zasilających zbiornik, pozbawionych tlenu, wód podziemnych, jako na czynnik mogący, oprócz procesu rozkładu materii organicznej, inicjować procesy beztlenowe w przydennej warstwie wody zbiornika. Z chwilą ustania cyrkulacji, denna erupcja pozbawionych tlenu wód podziemnych stanowi, w okresie stagnacji letniej i zimowej czynnik kształtujący wcześnie środowisko beztlenowe w przydennych warstwach wody, inicjujący proces wzbogacania wewnętrznego. Warunki hydrologiczne, morfometria oraz stosunki termiczno-tlenowe zbiornika Kuźnica Warężyńska są korzystne dla podjęcia technicznych zabiegów, polegających na zmianie sposobu odprowadzania wody z powierzchniowego na denny, służących ochronie jakości zasobów wodnych