Pionowe rozmieszczenie aldehydów a struktura fitoplanktonu : studium przypadku jeziora miejskiego

In water systems, both biologically and chemically synthesized molecules may reduce environmental quality and influence essential ecosystems structure and function. These substances include aldehydes from various sources, also those relates to the activities of primary producers. The focus of the study was vertical distribution of several aliphatic aldehydes and phytoplankton biomass in an urban lake in Poznań (Wielkopolska Lakeland, Poland) under human pressure. Water samples were collected from surface lake to bottom, every 2 m. Plankton was analyzed under inverted and epifluorescence microscopes. The biomass was estimated from microscopic measurements and cell volume of each species. Thirteen aldehydes and acetone were analyzed using gas chromatography with an electron capture detector after derivatization and extraction processes. Aldehydes concentrations varied between 32.7 and 346.2 μg L-1. Formaldehyde, acetaldehyde and propanal were characterized by the highest concentration both at low and high phytoplankton biomass. Phytoplankton biomass included prokaryotic and eukaryotic cells, and ranged between 0.25 and 2.94 mg L-1. Cryptophytes and diatoms were often the most important components of phytoplankton communities, although in some cases the haptophytes and dinophytes comprised a much higher proportion. Total aldehyde concentration was significantly correlated with total phytoplankton biomass (r=0.705, p <0.05), and even higher correlation was observed between acetone and phytoplankton biomass (r=0.917). This indicates phytoplankton as an important source of carbonyl compounds in surface waters. Thus, the knowledge of different aspects of their origin and distribution in the lake is important both in ecological research and in water management.W systemach wodnych, zarówno biologicznie jak i chemicznie syntetyzowane cząsteczki mogą obniżać jakość środowiska i wpływać istotnie na strukturę i funkcjonowanie ekosystemów. Substancje te obejmują aldehydy pochodzące z różnych źródeł, również te związane z aktywnością producentów pierwotnych. Przedmiotem badań było rozpoznanie pionowego rozmieszczenia kilku aldehydów alifatycznych i biomasy fitoplanktonu w jeziorze miejskim w Poznaniu (Pojezierze Wielkopolskie, Polska) znajdującym się pod presją człowieka. Próbki wody pobierano od powierzchni jeziora do dna, co 2 m. Plankton analizowano pod mikroskopem odwróconym i epifluorescencyjnym. Biomasę oszacowano na podstawie pomiarów mikroskopowych i objętości komórek każdego gatunku. Trzynaście aldehydów i aceton analizowano za pomocą chromatografii gazowej z detektorem wychwytującym elektrony po procesach derywatyzacji i ekstrakcji. Stężenia aldehydów wahały się od 32,7 do 346,2 μg L-1. Formaldehyd, aldehyd octowy i propanal charakteryzowały się największym stężeniem zarówno przy niskiej, jak i wysokiej biomasie fitoplanktonu. Biomasa fitoplanktonu obejmowała komórki prokariotyczne i eukariotyczne i mieściła się w przedziale od 0,25 do 2,94 mg L-1. Kryptofity i okrzemki były często najważniejszymi składnikami zbiorowisk fitoplanktonu, choć w niektórych przypadkach większy udział miały haptofity i dinofity. Ogólne stężenie aldehydów było istotnie skorelowane z całkowitą biomasą fitoplanktonu (r=0,705, p