Sezonowe wahania umieralności w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej

The report concerns analysis of seasonal patterns of mortality for selected countries of Central and Eastern Europe, compared with France, Italy and Germany, based on monthly Eurostat data from 1999 to 2019. In the literature it is known that increase of mortality rates in winter is typical for the North Hemisphere. We show that there are similarities and differences in the pattern – both in the averages and volatility – of this increase in particular countries. To this aim the , and seasonality measures, known in the literature, were applied. The results are visualized in graphical and tabular form. In addition, significance of this seasonal variation is tested based on the regression with binary seasonal variables.Artykuł poświęcono analizie sezonowości umieralności w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Zachodniej w latach 1999–2019 na podstawie danych Eurostatu. Do statystycznego opisu sezonowości obserwowanej w danych wykorzystano miary proponowane w literaturze, a występujące wahania zwizualizowano za pomocą wykresów. We wszystkich badanych populacjach stwierdzono (typową dla państw rozwiniętych na półkuli północnej) wyraźną nadumieralność w okresie zimowym. Określono podobieństwa i różnice we wzorcach tej sezonowości oraz w przeciętnym poziomie umieralności między badanymi państwami. Do modelowania stwierdzonej sezonowości liczby zgonów zostały wykorzystane modele deterministycznej sezonowości ze zmiennymi binarnymi dla poszczególnych miesięcy. Artykuł stanowi wstęp do dalszych badań, w tym do oceny wpływu pandemii COVID-19 na umieralność w poszczególnych państwach