Pozytywne i negatywne aspekty postrzegania dyscypliny w historii wychowania i współczesnej literaturze pedagogicznej

The purpose of this article is to present the multidimensional understanding of the concept of discipline and its consequences for contemporary educational practice. In the article, the understanding of the discipline was divided into two basic types. On the one hand discipline is understood negatively as an external compulsion; on the other hand positively as a socially desirable trait connected with internal organisation and self-discipline. However, it seems that those two understandings do not stand in conflict with each other and no matter how discipline is understood, it is useful in child education, depending on their age, personality traits and situation.Celem artykułu jest ukazanie wielowymiarowości rozumienia pojęcia dyscypliny oraz konsekwencji wieloznaczności tego pojęcia dla współczesnej praktyki edukacyjnej. Na podstawie analizy literatury dotyczącej historii wychowania i edukacji oraz wybranych koncepcji wychowania wyróżniono dwa najważniejsze rozumienia dyscypliny. Dyscyplina jest z jednej strony postrzegana negatywnie, jako przymus zewnętrzny, a z drugiej pozytywnie − jako pożądana społecznie wewnętrzna cecha organizacji i porządku zwana samodyscypliną. Wydaje się jednak, że te dwa rozumienia nie stoją ze sobą w sprzeczności i niezależnie, jak rozumie się zjawisko dyscyplinowania, jest ono użyteczne w zależności od wieku, cech osobowości i sytuacji wychowanka