Territorial diversification in self-government activity

W artykule została przedstawiona koncepcja wewnętrznego zróżnicowania terytorium jednostki samorządu terytorialnego w zakresie wykonywanych przez nią zadań (głównie własnych), które – korzystając z terminologii swoistej dla nauk ekonomicznych i nauk o zarządzaniu – określone jest mianem dywersyfikacji terytorialnej w działalności jednostki. Teza wyjściowa o dopuszczalności dywersyfikacji uwzględnia konstytucyjną zasadę jednolitości terytorialnej państwa, jak również zasadę równości wobec prawa, w tym sensie, że jest możliwe, a zarazem zgodne z prawem, wewnętrzne różnicowanie terytorialne, polegające m.in. na wydzielaniu pewnych obszarów, na których jednostka samorządu terytorialnego prowadzi gospodarkę komunalną w odmienny sposób niż na pozostałych lub innych obszarach. Dywersyfikacja terytorialna w działalności jednostek samorządu terytorialnego może być rozpatrywana jako narzędzie zarządzania strategicznego, służące ich rozwojowi, szczególnie w warunkach ograniczonych zasobów, a także stagnacji gospodarczej. Takie podejście znajduje swoje oparcie w założeniach Agendy Terytorialnej Unii Europejskiej 2020, jak też w opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, dotyczącej polityki zrównoważonego rozwoju terytorialnego Unii. W artykule przeprowadzono analizę stanu regulacji prawa pozytywnego i doktryny w zakresie zróżnicowania terytorialnego w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego na poziomie województw, powiatów i gmin. Analiza został odniesiona do wybranych sfer działalności tych jednostek, takich jak planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka odpadami, ustanawianie niektórych danin publicznych o charakterze lokalnym.The article presents the concept of internal differentiation of a territory of an entity of territorial self-government within the scope of its tasks (mainly own tasks), which – according to the terminology specific for economic and management studies – is defined as territorial diversification in the entity’s activity. The initial thesis on acceptability of diversification includes the Constitutional principle of territorial uniformity of the state as well as the principle of equal justice under law in the sense that the internal territorial differentiation that consists in; among others, isolating certain areas within which an entity of territorial self-government pursues the municipal economy in an different way than within other or different areas, is possible and lawful. Territorial diversification in the activity of entities of territorial self-government can be considered as a strategic management tool supporting development; especially, in the conditions of limited resources and economic stagnation. This approach is additionally supported by the assumptions of the Territorial Agenda of the European Union 2020, and the opinions of the European Economic and Social Committee on the sustainable territorial development policy of the European Union. The article analyses the regulatory status of the positive law and doctrine within the frameworks of territorial diversification in the functioning of the entities of territorial self-government at the level of voivodeships, districts and communes. The analysis was referred to the selected spheres of these entities’ activity, as spatial planning and development, waste management and establishing certain local public imposts