Efektywność ekonomiczno-finansowa jako wyzwanie rozwojowe dla banków spółdzielczych w Polsce

In paper the economic and financial efficiency of cooperative banks in Poland in 2004-2018 was assessed. It was developed and the efficiency gap ratio, which determines the efficiency gap of cooperative banks towards commercial banks in particular areas of banking activity, was applied. It was shown that the effectiveness of cooperative banks compared to commercial banks is gradually deteriorating, which was already visible from 2013. Negative trends mainly concern the return on assets and the return on equity, the ability to transform deposits into loans to customers and the quality of the loan portfolio. It was found that the deterioration of economic and financial efficiency of cooperative banks occurred primarily in 2015-2018, in conditions of a good macroeconomic situation in Poland. This means that the reasons for the weakening of cooperative bank efficiency are internal sources, i.e. the model of a bank’s operation and the organization and rules of functioning of cooperative bank associations. The reversal of these negative trends is a prerequisite for the sustainable development of cooperative banks and requires changes in their business model and strengthening intra-group integration. This will reduce the operating costs of banks and achieve economies of scale.W artykule dokonano oceny efektywności ekonomiczno-finansowej banków spółdzielczych w Polsce w latach 2004-2018. Opracowano i zastosowano współczynnik luki efektywności, który określa dystans efektywnościowy banków spółdzielczych względem banków komercyjnych, w poszczególnych obszarach działalności bankowej. Wykazano, że efektywność banków spółdzielczych w porównaniu do banków komercyjnych sukcesywnie pogarsza się, co było już widoczne od 2013 roku. Negatywne tendencje dotyczą głównie rentowności aktywów i rentowności kapitału własnego banków, zdolności do transformacji depozytów w kredyty dla klientów oraz jakości portfela kredytowego. Ustalono, że pogorszenie efektywności ekonomiczno-finansowej banków spółdzielczych nastąpiło przede wszystkim w latach 2015-2018, a zatem warunkach dobrej koniunktury gospodarczej w Polsce. Oznacza to, że przyczyny osłabienia efektywności banków spółdzielczych mają źródła wewnętrzne, tj. model działania banków oraz organizacja i zasady funkcjonowania zrzeszeń banków spółdzielczych. Odwrócenie tych negatywnych trendów jest warunkiem zrównoważonego rozwoju banków spółdzielczych i wymaga zmian w ich modelu biznesowym oraz wzmocnienia integracji wewnątrz zrzeszeń. Pozwoli to na redukcję kosztów działania banków i uzyskanie efektów skali