Koszty energii w gospodarstwach ukierunkowanych na chów bydła mlecznego - ocena w latach 2005-2016

The main aims of the article are: 1) defining the changes of energy costs in farms focused on milk production and further divided according to their economic size in Poland and other selected EU countries between 2005 and 2016; 2) analysis of electricity and fuel (diesel) costs in Polish dairy farms between 2005 and 2016; 3) characterisation and evaluation of the current Polish subsidy system for fuel used for agricultural production purposes. The subject of research was dairy farms from selected EU countries participating in the FADN system. The implementation of the third objective boiled down to a critical analysis of the amendment to the Act introduced in Poland: “On the refund of excise duty included in the price of diesel used for agricultural production”. The research shows that in farms focused on cattle breeding and milk production in seven analysed EU countries, the average share of “energy” costs in the structure of total costs fluctuated (in 2005, 2010, 2016) from 2.72% in the largest Danish farms in 2016 to 13.08% in the smallest Polish farms in 2005. Regardless of the country, an increase in the economic size of farms focused on milk production, resulted in energy cost savings in relation to 100 kg of milk produced. The analysis of legal solutions implemented in Poland shows that dairy farms are able to potentially obtain higher subsidies for diesel oil used for agricultural production. This is very debatable from an economic point of view.Cele główne artykułu to: 1) przedstawienie zmian kosztów energii w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka i zróżnicowanych wielkością ekonomiczną z wybranych krajów UE w latach 2005-2016; 2) analiza kosztów energii elektrycznej i oleju napędowego w polskich gospodarstwach mlecznych w latach 2005-2016; 3) przedstawienie i ocena obowiązującego w Polsce systemu dopłat do paliwa wykorzystywanego o celów produkcji rolniczej. Podmiotem badań były gospodarstwa mleczne z wybranych krajów UE uczestniczące w systemie FADN. Realizacja trzeciego celu sprowadzała się do krytycznej analizy wprowadzonej w Polsce nowelizacji Ustawy „O zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej” [Dz.U. z 2015, poz. 1340 oraz z 2018, poz. 2244]. Z przeprowadzonych badań wynika, że w gospodarstwach ukierunkowanych na chów bydła i produkcję mleka w siedmiu analizowanych krajach UE, przeciętny udział kosztów energii w strukturze kosztów całkowitych wahał się (w wyodrębnionych latach 2005, 2010, 2016) od 2,72% w największych gospodarstwach duńskich w 2016 roku do 13,08% w najmniejszych polskich gospodarstwach w 2005 roku. Niezależnie od kraju, wraz ze zwiększeniem wielkości ekonomicznej gospodarstw ukierunkowanych na produkcję mleka, koszty energii w odniesieniu do 100 kg produkowanego mleka malały. Z analizy rozwiązań prawnych wprowadzonych w Polsce wynika, że potencjalnie wyższe dofinansowanie do oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolniczej będą mogły uzyskać gospodarstwa mleczne. Jest to bardzo dyskusyjne z ekonomicznego punktu widzenia