Teoretyczne i praktyczne koncepcje rozwoju obszarów wiejskich

The objective of the study, on the basis of problem literature, is the presentation of theoretical concepts referring to rural development and practical support programmes of these areas available in Poland and the European Union (EU). In this context, rural areas are presented as the reference area for development policies, with particular consideration for the Cohesion Policy (CP), the Common Agricultural Policy (CAP), including the EU Rural Area Development Programme (RADP). Among the theoretical rural development concepts, particular attention was devoted to sustainable and balanced development forming the basis for shaping practical development programmes and identifying new theoretical approaches. The latter encompassed the smart rural areas concept, the resilience concept, local development programming, bottom-up endogenous development and the neo-endogenous concept of open development. It was concluded that the LEADER and LEADER+ neo-endogenous concept is an effective form of supporting rural area development, especially after the fifth extension of the EU with Central and Eastern European countries.Celem pracy jest przedstawienie aktualnych koncepcji teoretycznych odnoszących się do rozwoju obszarów wiejskich, a także praktycznych programów wsparcia rozwoju tych obszarów, prowadzonych w Polsce i Unii Europejskiej (UE). Analizę przeprowadzono na podstawie literatury przedmiotu. Przedstawiono obszary wiejskie jako przedmiot odniesienia polityk rozwojowych, ze szczególnym uwzględnieniem polityki spójności (PS) i wspólnej polityki rolnej (WPR), w tym programów rozwoju obszarów wiejskich (PROW) UE. Wśród teoretycznych koncepcji rozwoju wsi szczególną uwagę poświęcono teorii zrównoważonego i trwałego rozwoju, jako podstawy do kształtowania praktycznych programów rozwoju i wyłaniania się nowych innowacyjnych ujęć teoretycznych. Spośród tych ostatnich przedstawiono koncepcję inteligentnych wsi, koncepcję prężności, programowania rozwoju lokalnego, oddolnego rozwoju edogenicznego oraz neoendogeniczną koncepcję rozwoju otwartego. Uznano, że neoendogeniczna koncepcja LEADER i LEADER+ stanowi skuteczną formę wspierania rozwoju obszarów wiejskich, zwłaszcza po piątym rozszerzeniu UE na Europę Środkowo-Wschodnią