Status of the British prime minister within core executive, and some remarks on the practice of 2010–2015 coalition government

Od końca II wojny światowej aż do 2010 roku rządy w Zjednoczonym Królestwie sprawowała jedna z dwóch najważniejszych partii – Partia Konserwatywna lub Partia Pracy. Na takim gruncie stworzono szereg praktyk i wzorców, które kształtowały sposób działania niemal wszystkich najważniejszych organów ustrojowych. Dotyczyło to również premiera, który – właśnie ze względu na jednopartyjność – mógł kontrolować niemalże w pełni pracę sieciowej egzekutywy. Rządy koalicji z lat 2010–2015 w sposób oczywisty zakwestionowały ten fakt – ówczesny premier musiał dzielić się władzą ze środowiskiem, na które nie miał bezpośredniego wpływu. Artykuł ma dwa cele. Pierwszym jest przyjrzenie się standardowej pozycji brytyjskiego szefa rządu w ramach rdzenia egzekutywy (core executive). Drugi to opis rozwiązań koalicyjnych, które miały wpływ na funkcjonowanie premiera w ramach rządu. W tym celu zostaną przedstawione trzy kwestie: 1) relacje z partią lub partiami, które tworzą większość parlamentarną; 2) zasady systemu komitetowego i wpływ premiera na tę strukturę oraz 3) funkcja Kancelarii Gabinetu (the Cabinet Office) jako głównego organu doradczego i strategicznego szefa rządu.Since the end of the Second World War, until 2010, United Kingdom has had single-party governments. This single-party practices created behavioural and institutional patterns, which shape political actions of almost all constitutional bodies. On that basis every prime minister can, at least potentially, control the entire executive network. Obviously, 2010– 2015 coalition government challenged this notion, because then UK Prime Minister had to shared power with a political group, that he couldn’t controlled and influenced in a standard way. Having that in mind, there are two aims of this article. Firstly, it is to present a standard set of PM’s tools, which help him to control the core executive. Secondly, it is a depiction of coalition effect on a first minister’s ability to exert his power over governmental politics. In order to achieve those goals the article will focus mainly, except introductory remarks, on three themes: 1) chief executive’s contacts with political party or parties that create parliamentary majority; 2) committee system and PM’s ability to control that field; and 3) advisory and strategic function of Cabinet Office as a first minister’s political tool