Piotr Zaremba (1910–1993). Biography to be unveiled

Piotr Zaremba (1910–1993) był pierwszym powojennym prezydentem Szczecina, urbanistą i planistą o międzynarodowej sławie, również autorem fascynujących wspomnień dotyczących pierwszych lat powojennych. Był też zwycięzcą kilku plebiscytów, specyficznej zabawy wieńczącej koniec poprzedniego wieku. Werdyktem uczestników został uznany za „szczecinianina stulecia” i „Pomorzanina stulecia”. Zadziwia więc brak obszernej biografii byłego rektora Politechniki Szczecińskiej i jednego ze współtwórców Uniwersytetu Szczecińskiego, choć byłoby to opracowanie dające współczesnym niemałą wiedzę na temat istotnych problemów XX-wiecznej historii. Nie tylko regionalnej, ale ogólnopolskiej i europejskiej. Poprzez omówienie wybranych wątków: rodzinnego, urbanistycznego i politycznego, autor artykułu stara się pokazać z jednej strony bogactwo materiału źródłowego wiążącego się z życiorysem Piotra Zaremby, z drugiej zaś możliwość wieloaspektowego oświetlenia poszczególnych jego fragmentów. Stara się w większym stopniu mnożyć pytania, niż udzielać ostatecznych odpowiedzi. Aby te się pojawiły niezbędna jest obszerna książka biograficzna. W drugiej części tekst stawia sobie więc za cel przeanalizowanie przyczyn, dla których poważny namysł biograficzny w odniesieniu do Piotra Zaremby nie istnieje, pomimo tego, że jest on dla Szczecina i Pomorza Zachodniego postacią emblematyczną. Autor śledzi także, czy badany przypadek jest czymś wyjątkowym dla zachodniopomorskiej biografistyki, charakteryzując stan pisarstwa biograficznego w odniesieniu do osób istotnych dla powojennej historii regionu. Wydaje mi się to pytaniem szczególnie uzasadnionym w sytuacji, kiedy biografistyka – po latach zaniedbań w tym obszarze – staje się w Polsce od pewnego czasu niezwykle popularnym gatunkiem piśmiennictwa historycznego, dającym historykom możliwość wyjścia ze swoim przekazem daleko poza krąg wyznaczany przez środowiska akademickie. Artykuł opiera się na szerokiej kwerendzie archiwalnej, odnosząc się nierzadko do dokumentacji niebędącej jak dotąd w obiegu naukowym.Piotr Zaremba (1910–1993) was the first post-war president of Szczecin, an internationally renowned urban planner and planner, and the author of fascinating memories of the first post-war years. He was also the winner of several plebiscites, a specific game crowning the end of the previous century. The verdict of the participants was recognized as “Szczecin of the century” and “Pomerania of the century”. It is therefore astonishing that there is no extensive biography of the former rector of the Szczecin University of Technology and one of the co-founders of the University of Szczecin, although it would have been a study that would have given contemporary people considerable knowledge about the important problems of 20th century history. Not only regional, but also national and European history. By discussing selected threads: family, urban and political, the author of the article tries to show, on the one hand, the richness of source material connected with Piotr Zaremba’s biography and, on the other hand, the possibility of multi-faceted lighting of its individual fragments. He tries to multiply the questions more than to give final answers. For these to appear, an extensive biographical book is necessary. In the second part of the text, therefore, the aim of the text is to analyse the reasons why serious biographical reflection on Piotr Zaremba does not exist, despite the fact that he is an emblematic figure for Szczecin and Western Pomerania. The author also follows whether the case under examination is something exceptional for the West Pomeranian biography, characterising the state of biographical writing in relation to people relevant to the post-war history of the region. This seems to me to be a particularly justified question in a situation where biography – after years of neglect in this area – has for some time become an extremely popular genre of historical writing in Poland, giving historians the opportunity to go far beyond the circle set by academic circles with their message. The article is based on a wide range of archival queries, often referring to documentation that has not been in scientific circulation so far