Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. II GSK 759/11

Spółka Skarbu Państwa złożyła do sądu administracyjnego skargę na uchwałę Komisji Odwoławczej Najwyższej Izby Kontroli, zarzucając jej naruszenie prawa. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem odrzucił skargę jako niedopuszczalną. Rozstrzygnięcie sądu I instancji stało się przedmiotem skargi kasacyjnej spółki złożonej do Naczelnego Sądu Administracyjnego – ten oddalił skargę przytaczając dwa argumenty: 1. czynności kontrolne dokonywane przez NIK nie mieszczą się w katalogu określającym właściwość rzeczową sądów administracyjnych; 2. NIK nie jest organem administracji publicznej, a zatem nie mieści się w zakresie podmiotowym właściwości sądów administracyjnych. Rozstrzygnięcie NSA należy w pełni zaaprobować. Wynika ono przede wszystkim z funkcjonalnego określenia kontroli będącej ciągiem czynności, których zadaniem jest opisanie istniejącej rzeczywistości w drodze prawnych czynności zwanych postępowaniem kontrolnym. To postępowanie ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności jednostek poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności według określonych kryteriów. Tak pojęta kontrola nie rozstrzyga o prawach i obowiązkach kontrolowanego, lecz jedynie opisuje jego działalność. Ponadto kontrola NIK przez sądy administracyjne nie jest możliwa ze względów podmiotowych. NIK bowiem nie jest częścią władzy wykonawczej, a Prezes Izby nie jest członkiem Rady Ministrów.A state-owned company complained to an administrative court about the resolution of the Appeal Commission of the Supreme Audit Office and accused it of violating the law. The Regional Administrative Court in Warsaw decided to dismiss the complaint because of its inadmissibility. The decision of the court of first instance became the subject matter of the state-owned company’s cassation complaint lodged to the Supreme Administrative Court, which dismissed the complaint because of two reasons: 1. Audit activities conducted by the Supreme Audit Office do not belong to ratione materiae competence of administrative courts; 2. The Supreme Audit Office is not an organ of public administration thus is not subject to administrative courts’ jurisdiction. The Supreme Administrative Court’s ruling must be fully accepted. It results mainly from the functional definition of an audit that is a sequence of activities that aim to establish the actual reality with the use of legally specified actions called an audit proceeding. The proceeding aims to establish the actual state of entities in question, to document it thoroughly and to assess the entities’ activities with the use of some specified criteria. This kind of audit does not prejudge the rights and duties of the audited entity; it only describes its activities. Moreover, administrative courts cannot examine the activities of the Supreme Audit Office because it is not part of the executive branch and its President is not a member of the Council of Ministers