Czynniki determinujące jakość życia u pacjentów poddanych radykalnym zabiegom operacyjnym z powodu nowotworów złośliwych odbytnicy

Wprowadzenie: Rak odbytnicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w krajach wysoko rozwiniętych. Jednak, pomimo coraz lepszej diagnostyki przedoperacyjnej, dostosowywania technik chirurgicznych do położenia i zaawansowania nowotworu, skojarzenia leczenia operacyjnego z terapią neoadjuwantową oraz leczeniem uzupełniającym, wystandaryzowanych badań kontrolnych, nadal nie uzyskano w Polsce satysfakcjonujących wyników dotyczących odległych przeżyć. Ponadto, efekty zastosowanej terapii niejednokrotnie znacznie odbiegają od tych oczekiwanych przez pacjentów oraz prowadzących ich lekarzy. Cel: Celem niniejszej pracy jest ocena efektów leczenia nowotworów odbytnicy wśród pacjentów Kliniki Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Analizie poddany został wpływ licznych czynników na pooperacyjną jakość życia. Materiał i metody: W latach 2007–2015 w ramach Kliniki Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie wykonano 263 radykalne zabiegi resekcyjne u pacjentów z rozpoznanym nowotworem złośliwym odbytnicy. Retrospektywnie, na podstawie historii chorób, utworzono bazę danych obejmującą szereg danych klinicznych. W Urzędzie Stanu Cywilnego uzyskano informację o datach zgonów części chorych. Do 120 żyjących osób wysłano ankietę uzupełniającą dane kliniczne oraz standaryzowane formularze oceny jakości życia (EORTC QLQ – C30 oraz CR29). Z częścią pacjentów, którzy nie odpowiedzieli na ankiety, przeprowadzono rozmowę telefoniczną. Ostatecznie zebrano dane od 90 osób, co stanowi 75% pacjentów włączonych do badania. Jakość życia pacjentów oszacowano, wykorzystując przewodniki oceny kwestionariuszy EORTC. Wyniki: Jakość życia chorych w największym stopniu uległa pogorszeniu w wyniku dysfunkcji anorektalnej. Nietrzymanie gazów i stolca, parcia naglące oraz trudności z wypróżnieniami wykazano przede wszystkim u pacjentów poddanych niskiej resekcji odbytnicy oraz naświetlaniu. Osoby poddane radioterapii, na skutek przetrwałego zespołu niskiej resekcji odbytnicy, zmuszone były do częściowego lub całkowitego wycofania się z aktywności zawodowej oraz ograniczenia realizacji swoich zainteresowań. Pogorszeniu uległy również ich kontakty z rodziną, przyjaciółmi i znajomymi. Obecność stomii jelitowej w istotny sposób wpłynęła na pogorszenie odbioru obrazu własnego ciała. Nie stwierdzono jednak związku pomiędzy istnieniem przetoki a innymi aspektami codziennego życia pacjentów, łącznie z funkcjonowaniem w rolach życiowych i społecznych. Wnioski: Z uwagi na akceptowalną pooperacyjną jakość życia pacjentów z przetoką oraz liczne niedoskonałości technik prowadzących do zaoszczędzenia aparatu zwieraczowego, operacje skutkujące wyłonieniem stomii nie powinny być traktowane jako ostateczność, a w przypadku guzów dolnej części odbytnicy z niezajętymi zwieraczami, należałoby rozważać je jako metody alternatywne do przedniej niskiej resekcji