Social Background and Selection to Secondary School and Higher Education

Niniejsze studium sytuuje się w nurcie refleksji nad dynamiką nierówności edukacyjnych. Wyniki dotychczasowych analiz wskazywały na decydujące znaczenie wpływu pochodzenia społecznego jednostek na selekcję występującą na pierwszym progu kształcenia, tj. przy przechodzeniu ze szkoły podstawowej do średniej. Do lat dziewięćdziesiątych zależność ta nie ulegała zmianom, chociaż zmniejszał się wpływ czynników pochodzeniowych na drugim progu, tj. w dostępie do studiów wyższych. Tymczasem, według ustaleń przedstawionych w artykule, wpływ pochodzenia społecznego znacząco wzrósł w latach dziewięćdziesiątych, przy czym bardziej zwiększyła się jego rola na drugim progu. Empiryczną przesłanką tego zaskakującego wniosku są wyniki systematycznych porównań danych z ogólnopolskich badań obejmujących kilkudziesięcioletni przedział czasu.The author presents the results of cross-time analysis of educational inequalities in Poland. As previous findings convincingly showed it was first stage od selection, i.e. from primary to secondary level, which was most strongly affected by social origin. It did not change until 1990s in Poland, although they found some decline in effect of social origin on the second stage of educational transition, that between secondary and postsecondary schools. Surprisingly enough effect of social origin significantly increased in the 1990s with much stronger increase taking place on the second stage. The author bases his analyses on data coming from national random samples which cover educational trajectories of several recent decades