References to Schools of Legal Thought in the Justifications of Judgments of Polish Courts

W artykule zaprezentowano rezultaty kwantytatywno-kwalitatywnego studium orzecznictwa polskiego pod kątem obecności w uzasadnieniach orzeczeń bezpośrednich odwołań do szkół filozoficzno-prawnych. Jakkolwiek odwołania tego typu są nieliczne, to jednocześnie w ostatniej dekadzie można zaobserwować ich intensyfikację. W uzasadnieniach orzeczeń rozpoznano nawiązania do zaledwie kilku kierunków filozoficzno-prawnych. Większość odniesień dotyczy jusnaturalizmu i pozytywizmu prawniczego. Sądy charakteryzują szkoły filozoficzno-prawne w sposób uproszczony, a niekiedy również przejaskrawiony i merytorycznie wadliwy. Judykatura zwykle abstrahuje od wersji autorskich poszczególnych kierunków filozoficzno-prawnych, sięgając do właściwych dla tych kierunków założeń w ich „uśrednionej” postaci. W ocenie Autora argumentacja filozoficzno-prawna posiada utylitarny potencjał dla sądów, zwłaszcza w hard cases. Argumenty te mogą pomóc sędziom w realizacji funkcji eksplanacyjnej i perswazyjnej uzasadnienia. Warunkiem tego jest, aby nawiązania do założeń konkretnych kierunków filozoficzno-prawnych nie były jedynie powierzchownego czy hasłowego charakteru. Wówczas bowiem pełnią rolę ornamentacyjną a nie argumentacyjną.The article presents the results of a quantitative and qualitative study of the Polish case law in terms of the presence of direct references to schools of legal thought in the written justifications of judgments. Although these types of references are very rare, their intensification can be observed in the last decade. In justifications of court decisions, references were made to just a few strands of jurisprudence. Most references relate to jusnaturalism and legal positivism. Courts characterize schools of legal thought in a simplified and exaggerated manner, and sometimes also incorrectly. The judicature usually disregards the authors’ versions of particular strands of jurisprudence, reaching for the claims derived from these strands in their ‘average’ form. The paper posits that legal philosophy is potentially useful for courts, especially in hard cases. It may help judges to perform the explanatory and persuasive functions of justifications of judgments. The condition for this is that references to the tenets of specific schools of legal thought should not be superficial, shallow or slogan-like. Otherwise, they play only an ornamental role, not an argumentative one