Zachowania agresywne (przemoc) jako produkty powstałe w toku interakcji – przykłady z narracji biograficznych wychowanków pieczy zastępczej

Celem artykułu jest wielowymiarowa refleksja nad zjawiskiem przemocy. Omówiono w nim problematykę kształtowania zachowań agresywnych, w tym przemocy, wśród uczniów i wychowanków pieczy zastępczej. Punktem wyjścia jest założenie, że krzywda dziecka w środowisku rodzinnym jest predyktorem zachowań agresywnych w przyszłości. W tekście przywołano wnioski z badań oraz fragmenty wywiadów własnych, przeprowadzonych z osobami pochodzącymi z rodzin alkoholowych. Narracje biograficzne ujęte w artykule dotyczą doświadczania przemocy z obszarów środowiska szkolnego i wątków odrzucenia przez rówieśników. Rodzina, szkoła i grupa rówieśnicza stają się obszarami, w których kształtuje się tożsamość jednostki. Istotą kształtowania jest proces interakcji. I w związku z tym każde z nich przyczynia się do eksternalizacji zachowań nieakceptowanych u dziecka. Dlatego, podejmując problematykę zachowań agresywnych, skupiam uwagę na wychowankach pieczy zastępczej należących do tzw. grup ryzyka.The aim of the article is a multidimensional reflection on the phenomenon of violence. The article discusses the issuses of shaping aggressive behavior, including violence among students and foster children. The starting point is the assumption that harm to a child in the family environment is a predictor of aggressive behavior in the future. The text referred to research conclusion and excerpts from own interviews conducted with people from alcoholic families. Biographical narratives included in the article concern the experience of violence in the areas of the school environment and threads of rejection by peers. Family, school and peer group become areas in which the identity of the individual is formed. The essence of shaping is the proces of interaction. Therefore, each of tchem contributes to the externalization of unacceptable behavior in a child. Therefore, when addressing the issue of aggressive behavior, I focus my attention on Foster care charges, belonging to the so-called risk groups