Sport w transformacji ustrojowej w Polsce. Gdańskie studium przypadku

Various areas of social and economic life and their changes during the political transformation after 1989 have been studied and analyzed by Polish sociologists. It seems that one of the areas that has been left out and which constitutes a terra incognita is the world of sport. As in other areas, individual and collective social actors who organized, managed or participated in the world of sport had to come to terms with the new social, economic and political order. That is why the transformation seen through their eyes and what they did, their motivations and ways of coping with changes are interesting and broaden our knowledge about the transformation period. In the article, I present a fragment of my own research on the course and effects of political transformation, based on the example of a multi-sectional Workers’ Sports Club Stoczniowiec Gdańsk (currently GKS Stoczniowiec Gdańsk). I was interested in the struggles of people who organized sport, which they had to face in the period of transformation. I was interested in how they experienced the clash with the emerging new social order. What strategies they adopted in their organizational activities and their practices during the transformation. The case study is treated as a field study and a conceptual pilot study which is a starting point for further exploration. I used two methods: desk research (among others, press articles, club information, official data, statistical data were collected) and in-depth interviews (IDI) with social actors operating in the sports club. The analytical framework for the study consists of three dimensions of transformation, namely the economic, political and legal, and social ones. The theoretical foundations, on the other hand, are the perspectives of new institutionalism, especially the theory of fields by Fligstein and McAdam and the concept of deinstitutionalization by Christine Oliver.Różne obszary życia społecznego i gospodarczego i ich przemian w toku transformacji ustrojowej po 1989 roku były przedmiotem badań i analiz polskich socjologów. Wydaje się, że jednym z obszarów, który pozostał pominięty, stanowi „białą plamę”, jest świat sportu. Podobnie jak w innych obszarach, indywidualni i zbiorowi aktorzy społeczni, którzy świat sportu organizowali, zarządzali nim lub w nim uczestniczyli, musieli się zmagać z nowym porządkiem społecznym, ekonomicznym i politycznym. Dlatego obraz transformacji ich oczami, a także działania, które podejmowali, motywacje i sposoby radzenia sobie ze zmianami są interesujące i poszerzają wiedzę o okresie przemian. W artykule prezentuję fragment własnych badań nad przebiegiem i skutkami transformacji ustrojowej na przykładzie wielosekcyjnego Robotniczego Klub Sportowego Stoczniowiec Gdańsk (obecnie GKS Stoczniowiec Gdańsk). Interesują mnie zmagania osób, które organizowały sport, z okresem przemian, a przede wszystkim to, w jaki sposób doświadczały zderzenia z nastającym nowym porządkiem społecznym. Jakie strategie podejmowały w swoich działaniach i praktykach organizacyjnych w czasie transformacji. W rekapitulowanym badaniu studium przypadku jest traktowane jako terenowy i koncepcyjny pilotaż, będący wyjściem do dalszej eksploracji. W studium przypadku korzystałem z dwóch metod: analizy danych zastanych (desk research) (zgromadzono m.in. artykuły prasowe, informacje klubowe, dane urzędowe, dane statystyczne) oraz wywiadów pogłębionych (IDI) z aktorami społecznym działającymi w klubie sportowym. Ramą analityczną dla badania są trzy wymiary transformacji: ekonomiczny, polityczno-prawny oraz społeczny. Natomiast fundamenty teoretyczne to perspektywy nowego instytucjonalizmu, szczególnie teoria pól Fligsteina i McAdama oraz koncepcja deinstytucjonalizacji Christine Oliver