Polish War Refugees in Palestine During the Arab-Jewish Civil War (November 1947 – May 1948)

W latach 1940–1948 Palestyna była ważnym ośrodkiem polskiego uchodźstwa wojennego. W 1945 roku przebywało tam około siedmiu tysięcy Polaków. Gdy pod koniec 1947 roku wybuchła wojna domowa, położenie uchodźców skomplikowało się. Pojawiły się podejrzenia, że Polacy angażują się w konflikt arabsko-żydowski. Na wytworzenie się tej sytuacji wpłynęło kilka czynników: (1) rozmieszczenie ludności polskiej zarówno w ośrodkach żydowskich (Tel Awiw, zachodnia Jerozolima), jak i arabskich (wschodnia Jerozolima, Jafa); (2) właściwa każdej wojnie atmosfera podejrzliwości; (3) działalność agentów władz warszawskich, którzy twierdzili, że emigracja polska jest „faszystowska”; (4) obecność wśród wygnańców osób karanych i z marginesu społecznego. Ponieważ problemem uchodźców był brak pieniędzy, możliwe, że ten i ów Polak licząc na zdobycie dodatkowego grosza na własną rękę, mieszał się w konflikt. Sytuację komplikowało to, że władze RP na obczyźnie straciły w lipcu 1945 roku uznanie mocarstw i uchodźcy (którzy w większości popierali rząd w Londynie) znaleźli się na łasce najpierw Wielkiej Brytanii, a następnie UNRRA i IRO. Dla Polaków było dramatem, że o ich losach nie decydowali już rodacy. Artykuł powstał na podstawie materiałów archiwalnych ze zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Biblioteki Polskiej POSK w Londynie oraz Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Wykorzystano również prasę wydawaną w Palestynie i ośrodkach polskiej emigracji.In the years 1940–1948 Palestine was an important center for Polish refugees of war. In 1945, about seven thousand Poles stayed there. When civil war broke out at the end of 1947 the position of refugees became more complicated. There were suspicions that the Poles were involved in the Arab-Jewish conflict. The emergence of this situation was influenced by several factors: (1) the distribution of the Polish population in both Jewish (Tel Aviv, West Jerusalem) and Arabic (Eastern Jerusalem, Jaffa) centers; (2) the atmosphere of suspicion typical for any war; (3) Agents of the Warsaw authorities who claimed that Polish emigration was “fascist;” (4) the presence of people with criminal records and coming from the margins of society among the refugees. The exiled were plagued by a lack of money. It is possible that individual Poles did engage in the conflict in the hope of earning a little money. The situation was complicated by the fact that the Polish authorities in exile lost the recognition of political powers in July 1945 and the refugees (most of whom supported the government in London) found themselves at the mercy of Great Britain, and then the UNRRA and IRO. For the Poles it was tragic that their fate was not already decided by their compatriots. This article is based on archive materials from the collections of the The Polish Institute and Sikorski Museum in London, the Polish Library POSK in London and the Archive of the Institute of National Remembrance in Warsaw. Also the press issued in Palestine and centers of Polish emigration was used