Bradycardia with MAS syndrome in 87 years old female patient in the course of stimulation disorders caused by mechanical damage of atrial electrode – a case report

The rapid development of modern medicine causes the implementation of more efficient, but also more complicated forms of treatment. An important role is played by electrophysiological techniques, among which the most common are heart pacemakers or systems stimulating the heart. The number of the heart pacemakers implantation is still increasing, and the population of patient with such devices is still growing. In Poland, 16 000 such devices are implanted every year, and 60‑70% of cases are the first implantations. Indications for this form of therapy are determined by the societies of cardiology and continuously modified due to the reliable results of randomized clinical trials. The heart pacemakers are used first of all in the treatment of patients with severe, symptomatic disorders of electrical conduction system of the heart. With the more widespread access to this form of therapy, it seems to be very important to know its possible failures, such as early and late surgical complications and non‑surgical problems. This paper describes the case of a female patient who experienced bradycardia with Morgagni‑Adams‑Stokes syndrome i.e. short, frequently recurring episodes of fainting or loss of consciousness due to hypoxia of central nervous system, caused by extreme slowing or stopping the heart rhythm. These symptoms occurred in the course of stimulation disorders caused by mechanical damage of atrial electrode. Rapid and accurate diagnosis allowed to implement proper treatment. Patient underwent the damaged lead extraction and the replacement of the heart pacemaker to new dual chamber device. This form of therapy was effective, the patient was released from symptoms. Such treatment significantly improved patients prognosis.Szybki rozwój nowoczesnej medycyny pozwala na wdrażanie coraz bardziej skutecznych, ale i skomplikowanych form leczenia. Bardzo ważną rolę odgrywają techniki elektrofizjologiczne, wśród których najpowszechniejsze są kardiostymulatory, czyli układy stymulujące serce. Wciąż wzrasta liczba zabiegów implantacji, a tym samym zwiększa się populacja chorych ze stymulatorem serca. W Polsce w ciągu roku wszczepia się około 16 000 takich urządzeń, w tym w 60‑70% przypadków są to pierwsze implantacje. Wskazania do tej formy terapii są określone przez towarzystwa kardiologiczne i na bieżąco modyfikowane w razie pojawienia się wiarygodnych wyników randomizowanych badań klinicznych. Kardiostymulatory wykorzystuje się w leczeniu chorych z poważnymi, objawowymi zaburzeniami pracy układu bodźcoprzewodzącego serca. Wraz z coraz powszechniejszym dostępem do tej formy terapii niezmiernie ważna wydaje się więc znajomość możliwych jej niepowodzeń, takich jak wczesne i późne powikłania chirurgiczne oraz problemy niechirurgiczne. W pracy przedstawiono przypadek chorej, u której wystąpiła bradykardia z zespołami Morgagniego‑Adamsa‑Stokesa, czyli krótkimi, najczęściej powtarzającymi się epizodami zasłabnięć lub utrat przytomności wynikającymi z niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego, spowodowanego zatrzymaniem lub skrajnym spowolnieniem pracy serca. Objawy te były spowodowane zaburzeniami stymulacji w przebiegu mechanicznego uszkodzenia elektrody przedsionkowej. Szybka diagnostyka pozwoliła na ustalenie prawidłowego rozpoznania i włączenie odpowiedniego leczenia. U chorej usunięto uszkodzoną elektrodę i wszczepiono nowy dwujamowy układ stymulujący serce. Ta forma terapii okazała się skuteczna, uwolniła chorą od dolegliwości i istotnie wpłynęła na dalsze rokowanie