Czy to był strajk? Refleksje na temat strajku polskich kobiet i strajku rodziców osób niepełnosprawnych

Two significant social protests that took place in Poland in recent years – a massive mobilisation of women against a ban on abortion and an occupation of the Sejm building by carers of persons with disabilities – were called strikes. In this article, we analyse the Polish Women's Strike events of 2016, 2017 and 2018 and the strike of parents of persons with disabilities of 2018 from the perspective of a strike as a form of protest. What does it mean that both protests have been called strikes and what are the implications of incorporating the terminology of labour disputes by both protests? Strikes in Poland are a form of collective, institutionalized industrial action of workers in wage employment, organized only by a trade union registered in a certain workplace and its subject can be exclusively of workplace matters and not on matters that are political and beyond an employer’s influence. The Polish Women's Strike and the protest of parents of persons with disabilities were not strikes de iure, however they rejected division between production (wage labour) and reproduction (non-wage labour), which gave a deeper meaning to the “refusal of work”. The empowerment of this event was derived from taking over the concept of the strike and providing an inclusive space to connect different actions related to struggles for reproductive rights. We interpret this as a strategy of cooptation and occupation of typical protest actions reserved for wage labour.Dwa znaczące protesty społeczne, które miały miejsce w Polsce w ostatnich latach – masowa mobilizacja kobiet przeciwko zakazowi aborcji i okupacja budynku Sejmu przez opiekunów osób niepełnosprawnych – nazywano strajkami. W artykule analizujemy wydarzenia związane ze Strajkiem Kobiet w 2016, 2017 i 2018 roku oraz strajk Rodziców Osób Niepełnosprawnych z 2018 roku, ujmując strajk jako formę protestu. Dlaczego obydwa protesty nazwano strajkami i jakie są implikacje określania ich przy użyciu terminologii z zakresu sporów zbiorowych? W Polsce strajki są formą zbiorowego, zinstytucjonalizowanego konfliktu pracowników najemnych, organizowanego wyłącznie przez związek zawodowy zarejestrowany w określonym miejscu pracy, a ich przedmiotem mogą być wyłącznie sprawy związane z miejscem pracy, nie zaś sprawy polityczne i znajdujące się poza gestią pracodawcy. Strajk Kobiet i protest Rodziców Osób Niepełnosprawnych nie były strajkami de iure, odrzucały jednak podział na produkcję (pracę najemną) i reprodukcję (praca nieodpłatna), co nadało szczególne znaczenie „odmowie pracy”, jaka miała wówczas miejsce. Użycie koncepcji strajku i stworzenie przestrzeni łączącej różne działania związane z walkami o prawa pracownicze i reprodukcyjne skutkowało upodmiotowieniem protestujących. Interpretujemy to jako strategię przejęcia typowych akcji protestacyjnych zarezerwowanych wcześniej dla pracowników najemnych