Organization and spatial aspects of private bus transport operating in Wałbrzych

Rynek komunikacji publicznej w miastach Polski charakteryzuje się szeregiem daleko idących przeobrażeń, zwłaszcza związanych z problemami rozwoju komunikacji publicznej z jednej oraz dynamiczną ekspansją przewoźników prywatnych z drugiej strony. Bardzo dobrym przykładem tych zmian, ze względu na ich skalę i tempo, stanowi miasto Wałbrzych. Zmiany były efektem upadku Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej, a następnie Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. W konsekwencji nowi, prywatni przewoźnicy stali się podstawowym ogniwem komunikacji publicznej w mieście, co niesie za sobą szereg pozytywnych, jak i negatywnych aspektów. Celem artykułu jest analiza i ocena funkcjonowania wałbrzyskiego, lokalnego systemu komunikacji autobusowej w aspekcie organizacyjnym i przestrzenno-ilościowym. W artykule zaprezentowano schemat funkcjonowania wałbrzyskiego modelu komunikacji publicznej oraz przeprowadzono analizę ilościową. Skupiono się on przede wszystkim na zbadaniu struktury przewoźników, kierunków i natężeń kursów przez nich wykonywanych oraz identyfikacji powiązań między tymi kierunkami a wybranymi czynnikami społeczno-ekonomicznymi. Pozwoli to na identyfikację charakterystycznych cech kształtującego się systemu komunikacji publicznej, oceny jego zalet i wad, a także umiejscowienie go w kontekście innych systemów. Należy przy tym podkreślić, iż jakkolwiek praca dotyczy miasta Wałbrzych, to opisane w niej zjawiska z różnym natężeniem występują w skali całego kraju.Market of public transport in Polish cities is characterized by many significant transformations, especially connected with development problems and dynamic expansion of private carriers. Because of the scale and rate of changes Wałbrzych is one of the best examples. The changes have generally been connected with the fall of urban transport operator. Consequently new, private carriers have become basic component of public transport in the city, which has caused many, positive and negative effects. The aim of the article is the analysis and evaluation of the activity of local bus transport system, especially with reference to the organization and spatial aspects. In the article authors presented the scheme of functioning of regional bus network and quantitative analysis (structure of carriers, destinations and links between spatial structure and local social-demographic factors. That allows to identify characteristic features of public transport system and to evaluate advantages and weaknesses facets. It must be admitted that although the article describes situation in Wałbrzych presented here phenomena are appeared in different scale in the whole country