Formation of cabinet in countries of Central and Eastern Europe: comparative analyze

W parlamentarnych systemach rządów egzystencja rządu zależy od parlamentu, który powołuje rząd i może go odwołać. Celem tekstu jest dokonanie analizy porównawczej sposobu powoływania rządu w 11 postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej, które są członkami Unii Europejskiej, w oparciu o przepisy konstytucji. Pytanie badawcze dotyczy tego, czy konstytucje pozostawiają prezydentom, którzy formalnie powołują rządy, możliwość realnego wpływu na obsadę stanowiska premiera. W efekcie umieszczam kraje na skali, na której krańcach leżą te, w których prezydent w zasadzie nie ma możliwości powołania rządu wbrew woli większości parlamentarnej (Czechy, Bułgaria, Estonia, Polska i Słowenia), oraz te, w których konstytucja formalnie pozostawia prezydentowi możliwości oddziaływania na skład rządu (Litwa, Węgry i Słowacja). Pozostałe kraje (Chorwacja, Rumunia, Łotwa) znajdują się pomiędzy tymi krańcami.The existence of cabinet in parliamentary systems of government depends on the parliament, which appoints and dismiss cabinet. Aim of the article is comparative analyze of cabinet appointment method in 11 post-communist countries of central and eastern Europe, which are members of European Union, based on constitutional provisions. Research question is whether constitution leave the presidents, who formally nominate the governments, the possibility of real influence on the cast of prime minister post. As a result, I position constitutions on a two dimension scale in which the ends are countries in which the president in principle has no possibility appoint the cabinet against the will of the parliamentary majority (the Czech Republic, Bulgaria, Estonia, Poland and Slovenia) and countries where the constitution formally leaves the President ability to influence the composition of the government (Lithuania, Hungary and Slovakia). Other countries (Croatia, Romania, Latvia) are in between these extremes