NEUROLINGWISTYCZNE PARAMETRY TŁUMACZENIA KONSEKUTYWNEGO

In spite of a large body of research, it has proved difficult to integrate the existing data concerning interpreters’ professional knowledge, their linguistic competence and their psycholinguistic predispositions into a cohesive theoretical framework. The article highlights a coherent and interrelated set of psychological abilities as well as processes constituting a relevant component of translation competence.According to this framework, consecutive interpreting comprises three conceptually related mental processes involving a variety of psycholinguistic factors. These processes are: (1) reception of an initial message, (2) storing of a message, and (3) production of a target message. The message may be received in three ways: (1) on the basis of a text produced by the speaker, (2) via the senses, and (3) through nonverbal communication. Human perception is determined by their cultural background which comprises rules, principles, norms, beliefs – all the cognitive factors which influence their outlook, and according to which they distinguish particular elements of the world and evaluate modes of behaviour, attitudes, etc.Due to the fact that in the analysis of a message, the interpreter has to identify the main ideas and give them their proper relevance in their interpretation, the received information is converted in the human brain into basic conceptual units forming a semantic net.Tłumaczenie konsekutywne to proces transferencji informacji zawartej w tekście wyjściowym – istotne jest zatem odtworzenie konceptualnej sieci wypowiedzi nadawcy, a nie skupianie się na pojedynczych słowach. Z jednej strony tłumacz odtwarza wyjściowy tekst w języku docelowym, a z drugiej – pełni funkcję edukacyjną, tzn. dostosowuje tłumaczoną informację do potrzeb i kognitywnych możliwości odbiorcy. W razie zakłóceń natury fizycznej tłumacz stosuje szereg strategii „kompensacyjnych” – mniej lub bardziej świadomie odwołuje się do schematów poznawczych dostępnych w jego mózgu, a także stosuje myślenie heurystyczne. Oprócz wiedzy odnoszącej się do elementarnych pojęć z zakresu danej dziedziny oraz wysoko rozwiniętej kompetencji językowej istotną rolę odgrywają również cechy oraz uwarunkowania psychologiczne samego tłumacza, jego uzdolnienia oraz inteligencja. Można przypuszczać, iż deficyty w sferze językowej lub w zakresie wiedzy profesjonalnej są rekompensowane posiadanymi zdolnościami psychologicznymi. Ważną rolę odgrywa wrażliwość na komunikaty niewerbalne i parawerbalne. Ustawiczne poszerzanie i utrwalanie wiedzy o świecie oraz doskonalenie kompetencji językowej pozwala odciążyć pamięć operacyjną. Na osi wiedza-język zachodzi permanentne sprzężenie zwrotne, dlatego poszerzanie wiedzy językowej pociąga za sobą rozwój zdolności kognitywnych, a doskonalenie umiejętności poznawczych niejako „wymusza” stałą aktualizację języka tłumacza. W zawodzie tłumacza konsekutywnego ważne jest dokonywanie auto- i metaanalizy, gdyż w przyszłości pozwala to uniknąć wcześniej popełnianych błędów i zapobiec powstawaniu nowych