Public health physicians and dentists in Poland: results from public health workforce pilot study

Background. Monitoring public health workforce is one of the essential functions of the public health system. Objective. The aim of the study was to identify the specialities for physicians and dentists related to public health in the years 1951-2013, and analyse of available data on physicians and dentists certified as public health specialists (PHS) in 2003-2015. Material and Methods. The historical analysis covers a relevant regulations of a minister in charge of health. The data on PHS were obtained from the Centre of Medical Exams and included: the number of specialists and their demographic characteristics, professional background, spatial distribution. Density was also calculated. Results. The public health specialty was introduced in 1999. Before there were specialties in disciplines related to public health. In the years of 2003-2015, 360 physicians and dentists were certified as PHS. The majority of them had former background in another discipline, mostly related to clinical medicine. The average age of specialists was 47.2. Currently, the average age of specialists is ca. 57.6 years, with a prevalence of people aged 61-70 years (36.9%). PHS tend to be older than specialists in other disciplines. Over three fourths of PHS were certified in 2004. With the exception of that year, the public health specialist title was annually obtained by an average of 9 persons. The density of PHS in Poland was 0.94 per 100 thousand inhabitants, ranging between 0.16 and 3.12 in a given voivodeship. Conclusions. The analysis has revealed numerous obstacles in estimation of the number of PHS and indicated a lack of relevant mechanisms aimed at workforce development. A relevant policy for developing public health workforce is urgently needed.Wprowadzenie. Monitorowanie zasobów kadrowych zdrowia publicznego (ZP) stanowi jedną z podstawowych funkcji systemu ZP. Cel. Analiza specjalizacji przeznaczonych dla lekarzy i lekarzy dentystów w dziedzinach związanych ze zdrowiem publicznym w latach 1951-2013 oraz danych dotyczących lekarzy i lekarzy dentystów specjalistów ZP w latach 2003-2015. Materiał i metody. Historyczna analiza rozwoju objęła przegląd rozporządzeń ministra właściwego ds. zdrowia, które regulowały tę kwestię. Aktualne dane dotyczące lekarzy uzyskano z Centrum Egzaminów Medycznych (CEM). Uwzględniono: liczbę lekarzy i lekarzy dentystów specjalistów ZP oraz ich demograficzną charakterystykę, doświadczenie zawodowe, dystrybucję przestrzenną oraz liczbę specjalistów na 100 tys. mieszkańców. Wyniki. Szkolenie specjalizacyjne w zakresie ZP dla lekarzy dostępne jest od 1999 r. W latach wcześniejszych lekarze mogli uzyskiwać specjalizacje w dziedzinach pokrewnych. W okresie 2003-2015 tytuł specjalisty ZP uzyskało 360 lekarzy i lekarzy dentystów. Większość lekarzy i lekarzy dentystów specjalistów ZP posiadała wcześniejsze doświadczenie zawodowe i inne specjalizacje, głównie kliniczne. Średni wiek, w którym lekarze uzyskali tytuł specjalisty w tej dziedzinie wyniósł 47,2 lat. Obecnie średni wiek lekarza specjalisty ZP wynosi 57,6 lat, dominują osoby w grupie wieku 61-70 lat (36,9%). Lekarze specjaliści ZP są starsi niż specjaliści w innych dziedzinach medycyny. Ponad trzy czwarte specjalistów zdało egzamin specjalizacyjny w 2004 r. Wyłączając ten rok, tytuł specjalisty ZP uzyskuje każdego roku przeciętnie 9 lekarzy. W przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców liczba lekarzy specjalistów ZP wyniosła 0,94 i wahała się w granicach 0,16-3,12 w poszczególnych województwach. Wnioski. Uzyskane wyniki dowodzą licznych trudności w oszacowaniu liczby lekarzy zajmujących się szeroko rozumianym zdrowiem publicznym i wskazują na brak mechanizmów rozwoju kadry. Niezbędne jest pilne opracowanie polityki rozwoju zasobów kadrowych ZP