Wplyw kwasow humusowych i wegla ogolnego na akumulacje makroskladnikow w glebach torfowo-murszowych

W glebach murszowych badano wpływ kwasów Cₖₕ i Cₖf oraz mineralizacji substancji organicznej na zawartość ogólnego i przyswajalnego P, K, Mg i Ca. Kwasy humusowe skondensowały te pierwiastki w murszu i wpłynęły na proces ich akumulacji w postaci związków organicznych różnej trwałości. Kumulacja P skompleksowanego z Cₖₕ w poziomach Ml była 3 do 7 razy większa od ogólnej ilości P w torfie. Ustalono, że proces akumulacji P był skorelowany dodatnio z zawartością Cₖₕ i C w murszu, intensywnością mineralizacji (Cₜ ) substancji organicznej (r = -0,428), i ze spadkiem pojemności kapilarnej (Wₖ) zagęszczanego murszu (r= -0,539). Kwasy huminowe determinowały zawartość P³¯ przyswajalnego w murszu w 18 procentach, przy wartości współczynnika korelacji r = 0,425. Ponad 2-krotnie więcej K ogólnego stwierdzono w poziomach M1 gleb MtII i MtIII - w warunkach wzrostu mineralizacji (Cₜ ) substancji organicznej (r = -0,387) z ilością Cₖf (r = 0,428) i większym zagęszczeniem murszu. Odnotowano także, blisko dwa razy więcej Mgₜ ogólnego niż w torfie. Migracja Mg⁺² przyswajalnego w głąb profilu glebowego, nasilona w kolejnych stadiach murszenia (MtI-MtIII) wraz z mineralizacją, przyczyniła się do istotnego zubożenia murszu w przyswajalny magnez. We wszystkich glebach mursz podlegał dekalcytacji, w którym zawartość Ca⁺² przyswajalnego obniżyła się istotnie (3,26 g-kg⁻¹ s.m.) w porównaniu z torfem (5,36 g). Połowa Ca⁺² przyswajalnego w murszu była związana z Cₖₕ , ponieważ wapń był skorelowany dodatnio z kwasami huminowymi (r = 0,694). Ustalono, że fulwokwasy wraz z intensyfikacją substancji organicznej wzmogły dekalcytację murszu. Świadczy o tym skorelowanie ujemne Ca⁺² przyswajalnego z Cₖf, i skorelowanie dodatnie С ogółem w głąb poziomów murszowych badanych gleb.The influence of humus acids (Cₖₕ , Cₖf ) and mineralization of organic matter on available and total P, K, Mg and Ca in muck-peat soils were investigated. Humic acids condensed these elements during decay process and influenced their accumulation forms of different stability compounds. Accumulation of total P bound with humic acids (Cₖₕ ) in M1 horizons was 3 to 7 times higher than the total amount of P in peat. It was stated that P, accumulation process was positively correlated with Cₖₕ and Cₖf contents in moorsh, with the intensity of organic matter (Cₜ ) mineralization and with the decrease of thickened moorsh capillary capacity (Wk) (r = -0.539). The content of available P⁻³ in moorsh was determined in 18% by humic acids (Cₖₕ ), at coefficient r = 0.425. More than two times higher content of Kₜ was found in M1 horizons of the second MtII and MtIII of soils. The process of Kₜ accumulation was correlated with the increase of Cₖf (r = 0.428) in thickened moorsh and speed of organic matter (Ct) decay. It was also found that the Mgt content in moorsh was almost 2 times higher than in the peat. Deep inside migration of available Mg⁺² intensified in following soils (MtI-MtIII) with mineralization process. It was stated that the content of Mg⁺² in moorsh decreased in all soils but was the highest in MtII and MtIII. Moorsh in all soils was subject to decalcification process, in which the content of available Ca⁺² significantly decreased (average 3.26 g-kg⁻¹ DM) in comparison to peat (5.36 g-kg⁻¹ DM). It was stated that the fulvic acids together with intensification of organic matter decay enhanced the process of decalcification. This was confirmed by negative correlation of available Ca⁺² with Cₖf and positive correlation with Cₜ , in moorsh horizons of investigated soils. The half of available Ca⁺² was bound with Cₖₕ acids in moorsh, and calcium was positively correlated with these acids Cₖₕ (r = 0.694)