Przyrodnicze i agrotechniczne aspekty uprawy ziemniaka

Ziemniak po koniczynie był jedną z pierwszych roślin uprawnych wprowadzonych do zmianowania. Od 1850 roku stał się najważniejszą rośliną okopową w płodozmianie. Ziemniak stanowi jeden z najlepszych przedplonów dla większości roślin uprawnych. Procent powierzchni przeznaczonych pod okopowe stanowi miernik intensywności sposobu gospodarowania. O wartości przedplonowej ziemniaka decydują czynniki przyrodnicze związane z właściwościami biologicznymi rośliny, siedliskiem i wzajemnym powiązaniu obu tych czynników. Najważniejsze z nich to: wymagania glebowe, wodne i pokarmowe, system korzeniowy i resztki pożniwne, zdolność do zacieniania gleby i zachwaszczenie roli. Czynniki te nie stanowią na ogół ograniczenia wartości przedplonowej pod inne rośliny. Ziemniak należy do roślin o dużych wymaganiach agrotechnicznych. Intensywna uprawa, nawożenie organiczne, racjonalne zabiegi pielęgnowania powodują, że ziemniak stwarza bardzo dobre stanowisko dla roślin następczych. O wartości przedplonowej ziemniaka, która wynika z intensywności zabiegów agrotechnicznych, decydują: racjonalna uprawa roli, nawożenie organiczne i mineralne oraz zabiegi pielęgnowania. Czynniki te powodują, że plony uprawianych roślin zbożowych w zmianowaniu są wyższe o 5-30%, a produkcyjność plodozmianu z udziałem ziemniaka jest wyższa o 30%. Niekorzystne zmiany jakie zachodzą w ostatnich latach w strukturze zasiewów (spadek udziału ziemniaka, roślin strączkowych i pastewnych) powoduje wzrost udziału roślin o małej wartości przedplonowej (zboża). Stan pogłowia zwierząt gospodarskich, który zmalał o 50%, powoduje ograniczenie nawożenia organicznego i dalsze pogorszenie warunków produkcji rolnej.One of the first growing plants put into rotation was potato (after clover). It has become the most important root crop in rotation since 1850. It was early stated that potato is one of the best precrop for the most growing plants. The percentage of acreage of potato is a measure of intensity of farming system. Natural and agrotechnical factors decide of precrop potato value. Natural factors are connected with biological plant properties, environment and connection between them. The most important factors are the following: soil water and nutritional requirements, root system and after-harvest residue, ability for shadowing and infestation of soil. These factors do not reduce the precrop value of potato for other plants. Potato is a crop of high agrotechnical requirements. Intensive cultivation, organic fertilization, rational weed control cause that potato is a very good plant for next crops. Rational soil cultivation, organic and mineral fertilization, and weed control treatments decide about the precrop value of potato. These factors cause that yield of grain plants in rotation is 5-30 percent higher, and rotation productivity with potato is 30 percent higher. Lately some unfavourable changes in the overall crop share (decrease of potato, pulses and feeding plants share) caused an increased share of small precrop value plants (cereals). Decreasing of cattle and pig stock (by 50%) caused the organic fertilization limitation and further decline of the agricultural production