Metody urabiania definicji. Na marginesie artykułu<i>O filozofii analitycznej</i>Andrzeja Dąbrowskiego

W praktyce naukotwórczej miewamy do czynienia z jedną z dwóch następujących sytuacji: wiedząc, że dana klasa przedmiotów stanowi denotację jakiejś nazwy, ustalamy jej konotację (i w ten sposób konstruujemy defi nicję konotacyjną), lub mając ustaloną konotację, próbujemy wyznaczyć przedmioty, którym przysługują własności na nią się składające (i w ten sposób konstruujemy defi nicję enumeracyjną). Zdarzają się jednak wyrażenia, dla których z jakichś powodów nie potrafi my podać pełnej konotacji i denotacji – inaczej mówiąc, nie potrafi my podać defi nicji równościowej (normalnej) tych wyrażeń. Stoją przed nami wtedy dwie możliwości: (a) zdecydować się na defi nicję cząstkową – lub (b) zmodyfi kować zastane znaczenie i zamiast równościowej defi nicji analitycznej skonstruować równościową defi nicję syntetyczną. Dlatego kluczową sprawą, którą powinna rozstrzygnąć osoba przystępująca do zdefi niowania jakiejś nazwy, jest to, czy chce zrekonstruować jej defi nicję analityczną, czy też chce skonstruować jej defi nicję syntetyczną. Całkowicie odmienne to zadania i różnymi rządzące się regułami. Ale jeszcze ważniejsze jest, aby defi niujący miał pełną świadomość tego, którą mianowicie nazwę defi niuje. Co innego np. defi niować „fi lozofi ę analityczną”, co innego „fi lozofa analitycznego”, a co innego jeszcze „analityczny tekst fi lozofi czny”. Bywa, że brak precyzji w takiej sprawie prowadzi do błędu przesunięcia kategorialnego. Wskazujemy także inne możliwe uchybienia będące skutkiem nieprzestrzegania niektórych znanych prawideł teorii defi nicji