EWOLUCJA PRAWNEGO STATUSU ORGANÓW NADZORUJĄCYCH BEZPIECZEŃSTWO WYKORZYSTYWANIA ENERGII JĄDROWEJ W POLSCE

Up to the mid-twentieth century there were no special state authorities or legislation for radiation control, so users of radiation sources had to rely on their own practical and theoretical knowledge of radiation to protect themselves against its harmful effects. The first Polish legislation on radiation protection was instituted in the 1950s, and a decade later a nuclear regulatory authority was appointed. For the next decades this body went through several changes of its name and institutional status, combining supervisory powers in the field of radiation safety with its primary task to stimulate and coordinate the growth of Poland’s nuclear energy industry and technology. Gradually under the influence of international trends and legislation it developed into a regulatory body responsible for nuclear safety, radiological protection, and nuclear security and safeguards. Currently the President of National Atomic Energy Agency (Państwowa Agencja Atomistyki) exercises the powers of the country’s nuclear regulatory body and has the status of a central government administration body.Do połowy XX w. z braku wyspecjalizowanych organów państwowych i przepisów prawa użytkownicy źródeł promieniowania bazowali na własnej wiedzy praktycznej i teoretycznej w zakresie wpływu promieniowania na organizm ludzki i możliwości ochrony przed jego negatywnymi skutkami. W latach pięćdziesiątych XX w. powstały pierwsze wprost poświęcone ochronie przed promieniowaniem przepisy rangi państwowej, a w dekadę później wyznaczono organ odpowiedzialny za regulację działalności z wykorzystaniem źródeł promieniowania jonizującego. Przez kolejne dekady organ ten zmieniał nazwę i usytuowanie w strukturze instytucji państwowych, łącząc kompetencje nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ze swoim pierwotnym i głównym zadaniem w postaci stymulacji i koordynacji rozwoju wykorzystania energii jądrowej i technik jądrowych w Polsce. Stopniowo pod wpływem międzynarodowych trendów i prawodawstwa wykształcał się organ odpowiedzialny wyłącznie za bezpieczeństwo jądrowe, ochronę radiologiczną, ochronę fizyczną obiektów i materiałów jądrowych oraz zabezpieczenia materiałów jądrowych. Aktualnie organem tym jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki będący naczelnym organem dozoru jądrowego i jednocześnie centralnym organem administracji rządowej