Oddziaływanie instrumentów wsparcia Wspólnej Polityki Rolnej na stabilność ekonomiczną i finansową gospodarstw rolniczych krajów UE

Dotacje UE oddziałują przez kilka złożonych kanałów na sytuację ekonomiczno-finansową gospodarstw rolniczych, choć ich efekty ekonomiczne i finansowe pojawiają się z opóźnieniem. Celem opracowania była próba oceny oddziaływania wybranych instrumentów wsparcia Wspólnej Polityki Rolnej, WPR (włączając płatności bezpośrednie i dotacje w ramach II filaru) na stabilność ekonomiczną i finansową gospodarstw rolniczych krajów UE na poziomie regionalnym. Jako cele szczegółowe przyjęto: (1) przedstawienie zróżnicowania wysokości uzyskanych dotacji (wyłączając inwestycyjne) według krajów UE, (2) określenie istotności, siły i kierunku zależności między wysokością uzyskiwanych subsydiów na wybrane wskaźniki stabilności ekonomicznej i finansowej gospodarstw rolniczych. Źródłem danych była baza Farm Accountancy Data Network (FADN). Dynamikę zmian analizowano dla lat 2007 i 2012. Wykorzystano podejście regresji ważonej z korektą heteroskedastyczności (łącznie, cztery modele) dla danych jednorocznych (2007 i 2012 (na podstawie danych z regionów FADN). Choć subsydia (wyłączając inwestycyjne) w ramach WPR oddziaływały istotnie na poziomie dochodów rolniczych, ich wpływ na stabilność finansową jest raczej niejednoznaczny. Wyniki mogą uzasadniać potrzebę rozważnego stosowania podejścia regionalnego w odniesieniu do doboru instrumentów oraz kształtowania wysokości wsparcia kierowanego w ramach WPR.EU subsidies influence the economic and financial situation of farms through several complex channels, although their economic and financial impact may be observed with a delay. The aim of this study was to assess the impact of selected support instruments of the Common Agricultural Policy, CAP (including direct payments and subsidies from Pillar 2) on economic and financial stability (respectively, the level of net farm income and debt/asset ratio) of farms in EU countries at regional level. The research goals included: (1) to present differences in the level and the structure of instruments of CAP support (excluding investment subsidies) at the level of member states; (2) to determine significance, strength and direction of the relationship between amounts of subsidies received and selected indicators of economic and financial stability of farms. The Farm Accountancy Data Network (FADN) database provided secondary data for the study. The dynamics of changes was analyzed for years 2007 and 2012. At the country level, the share of subsidies related to rural development programs gradually increased during the years 2007–2012. A weighted regression approach with correction of heteroscedasticity (a total of four models) was employed separately for the 2007 and 2012 (based on data from the FADN regions). Although subsidies (excluding for investment) under the CAP influenced quite strongly the level of agricultural income, the impact of subsidies on the financial stability was ambiguous. This may lead to the refinement of regional approach in relation to the selection of support instruments and the determination of the amounts of support provided under the CAP