CONVERGENCE OR DIVERGENCE OF REGIONS OF MIDDLE-EAST EUROPE AFTER THEIR ACCESSION TO THE EUROPEAN UNION

The work presents the analysis of per capita GDP in the selected area of eight European countries (the Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Poland, Slovakia and Slovenia) in two periods: 2000-2004 and 2005-2011, i.e. before and after their accession to the European Union. It was expected that accession to the EU would improve living conditions and would raise the pace of steady economic growth rate in those countries. It would enable the diminution of differences of income levels in the countries. The aim of the analysis is to investigate whether the phenomena of convergence or divergence of per capita GDP across the established regions according to the European classification system NUTS-2 have occurred in the periods considered. In the investigation some methods and models offered by the spatial statistics and econometrics will be used. Choosing the methodology was motivated by the hypothesis that the growth rate of any region is connected with the growth rates of its neighbors. Thus, the conception of economic convergence of the regions of the established area in the context of spatial connections is analyzed. The spatial trends and spatial autocorrelation of the GDP are considered. The changes in time of the spatial tendencies and dependence are analyzed as well. The main tools used in the investigation are the spatial cross-sectional data models and the spatial panel models of β-convergence. The data related to the established regions was taken from the database released by Eurostat (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/).Opracowanie prezentuje analizę PKB per capita na wyodrębnionym obszarze ośmiu krajów europejskich (Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja i Słowenia) w dwóch okresach: 2000-2004 i 2005-2011, tj. przed i po ich wstąpieniu do Unii Europejskiej. Oczekiwano, że akcesja do UE miała przyczyniać się do poprawy warunków życia i zwiększania tempa zrównoważonego wzrostu gospodarczego w krajach wstępujących do Wspólnoty. Umożliwiłoby to zmniejszenie różnic w poziomach dochodów w tych krajach. Celem przeprowadzonej analizy jest zbadanie czy w rozważanych okresach zachodziło zjawisko konwergencji czy może jednak dywergencji w zakresie poziomów PKB per capita w przekroju regionów według europejskiej klasyfikacji NUTS 2 wybranych krajów. W badaniu wykorzystuje się metody i modele wywodzące się ze statystyki i ekonometrii przestrzennej. Wybór takiej metodologii wynika z hipotezy mówiącej, że tempo wzrostu danego regionu jest związane z tempem wzrostu jego sąsiadów. Zatem koncepcja konwergencji gospodarczej na badanym obszarze jest analizowana w kontekście powiązań przestrzennych. Rozważa się trendy przestrzenne i autokorelację przestrzenną PKB per capita oraz zmiany w czasie tych tendencji i zależności przestrzennych. Głównymi narzędziami stosowanymi w badaniu są przestrzenne modele danych przekrojowych oraz przestrzenne modele panelowe. Dane pochodzą z bazy danych udostępnianej przez Eurostat (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/)