Youth and Changes in the Culture of Literacy – Text-creating Competence of Teenagers in the Light of Research

The skill of being able to deal with the written text is the key to participating in a culture, ensures access to the literary heritage of a particular society and facilitates the passage to abstract language and symbolic conceptualization of reality. Mastery of this skill has cognitive, social and cultural consequences. The article raises the question to what extent youth has mastered the skill of constructing texts, what is, in fact, the text-creating competence of teenagers? The answer is based on research on written utterances of pupils completing the obligatory common stage of school education. The analyzed texts reveal a variety of difficulties pupils experience in constructing a written text. Young people have trouble with the composition, cohesion and coherence, logic and style of their utterances and with linguistic correctness. The level of competence which the pupils display in dealing with written texts may significantly hinder the creative participation in the culture of literacy.Umiejętność obcowania z tekstem pisanym stanowi klucz do uczestnictwa w kulturze, umożliwia korzystanie z dorobku określonej społeczności oraz ułatwia przejście do języka abstrakcji i symbolicznego ujęcia rzeczywistości. Nabycie tej sprawności ma swoje konsekwencje poznawcze, społeczne i kulturowe. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytania: w jakim stopniu młodzież opanowała umiejętność konstruowania tekstów? Jaka jest kompetencja tekstotwórcza nastolatków? Odpowiedzi udzielono na podstawie badania prac pisemnych uczniów kończących obowiązkowy jednolity etap edukacji szkolnej. Analizowane teksty ujawniają różnorodne trudności uczniów w zakresie tworzenia przez nich tekstu pisanego. Młodzież ma kłopot z kompozycją, spójnością, logiką, stylem wypowiedzi oraz poprawnością językową. Prezentowany poziom kompetencji uczniów w zakresie obcowania z tekstami pisanymi może znacząco utrudnić twórcze uczestnictwo młodzieży w kulturze pisma