Badania kontrastywne w perspektywie dydaktyki pisania w L2 : trzy osie retoryki

We can now admit without theoretical constraint that speech acts, being the subject of linguistic studies, are profoundly marked by culture, as proved by many works inspired by the notion of stereotype, politeness, etc., ranging from the sentence pattern to the discursive sequential scale or from verbal materials to non-verbal materials. In doing so, contrastive linguistics opens the possibility of enlightening the similarities and differences in the realization of the speech acts of the sender with different cultural affiliations. In the field of foreign language teaching, in particular, the contrastive perspective has expanded possible models of analysis that allow better understanding of functions of compared languages and the language writing behaviors of speakers from different cultures. This work proposes an inventory of the works relating to the contrastive rhetoric, which have mainly dealt with the writings of the learners of foreign language and the native writers with the aim of highlighting the differences in the “style, argumentation and organisation” (Purves, 1986) that characterize texts produced by the writers of different discursive cultures. We set these three angles as the main research issues of contrastive rhetoric whose aim is to differentiate and to bring into consistency various discursive elements and phenomena described and analyzed so far. We consider that this approach is all the more crucial in order to take account of the results of research entitled in various ways, each of which has its own rhetorical study subjects: for example, connectors; reasoning method, the style, the writing convention, the textual organization, the question of cohesion/coherence, the argumentative structure, etc.On arrive sans contrainte particulière aujourd’hui à admettre que les actes langagiers étant des objets de traitement de la linguistique sont profondément marqués par le culturel, comme en témoignent également nombre de travaux s’inspirant de la notion du stéréotype, de la politesse, etc., allant de l’échelle phrastique à l’échelle séquentielle discursive ou encore des matières verbales aux matières non verbales. Ce faisant, la linguistique contrastive ouvre la possibilité d’éclairer les similitudes et les différences dans la réalisation des actes de langage des sujets actants ayant des appartenances culturelles diverses.Dans le domaine de l’enseignement des langues étrangères, en particulier, la perspective contrastive a élargi des modèles possibles d’analyses qui permettent mieux d’appréhender les fonctionnements des langues comparées et les comportements langagiers des locuteurs ayant des langues maternelles différentes.Ce travail propose un état des lieux des travaux relatifs à la rhétorique contrastive qui ont traité essentiellement des écrits des scripteurs apprenants de langue étrangère et des scripteurs natifs ayant pour but de mettre en lumière des écarts de ‘style, argumentation et organisation’ (Purves, 1986) qui servent à caractériser des textes provenant des scripteurs des cultures discursives différentes.Nous posons ces trois angles comme les axes constituants des travaux menés sous l’étiquette large de la rhétorique contrastive afin de différencier et mettre en cohérence de divers éléments et phénomènes discursifs décrits et analysés auparavant. Nous considérons que cette démarche est d’autant plus cruciale pour tenir compte des résultats issus des recherches intitulées à multiples manières qui ont chacune leurs propres objets d’étude rhétorique : par exemple, les connecteurs, le procédé de raisonnement déductif/inductif, le style, la convention d’écriture, l’organisation textuelle, la question de la cohésion/cohérence, la structure argumentative, etc.Powszechnie się przyjmuje, że akty mowy, będące przedmiotem badań językoznawczych, są wyraźnie nacechowane kulturowo, o czym świadczy szereg prac inspirowanych pojęciem stereotypu, grzeczności itp., a także poświęconych różnorodnym zagadnieniom: od wzoru zdania do dyskursywnej skali sekwencyjnej lub od materiałów werbalnych po materiały niewerbalne. W ten sposób językoznawstwo kontrastywne otwiera możliwość wyjaśnienia podobieństw i różnic w realizacji aktów mowy dokonywanych przez nadawców wywodzących się z różnych kultur.W dziedzinie nauczania języków obcych kontrastywna perspektywa badawcza umożliwiła rozszerzenie modeli analizy, które dzięki temu pozwalają lepiej zrozumieć porównywane języki i pisemne zachowania językowe nadawców wywodzących się z różnych kultur.Niniejszy artykuł proponuje klasyfikację dzieł odnoszących się do retoryki kontrastywnej, które dotyczą głównie tekstów pisanych osób uczących się języka obcego oraz rodzimych pisarzy, w celu podkreślenia różnic pomiędzy „stylem, argumentacją i organizacją” (Purves, 1986), charakteryzujących teksty pisane przez autorów różnych kultur. Te trzy aspekty uznajemy za główne zagadnienia badawcze retoryki kontrastywnej, mającej na celu uporządkowanie różnych elementów i zjawisk dyskursywnych dotychczas opisywanych i analizowanych. Uważamy, że takie podejście pozwoli uwzględnić wyniki badań rozmaicie zatytułowanych i obierających sobie za przedmiot badawczy różne zjawiska retoryczne, jak np.: łączniki, metody rozumowania, organizacja tekstowa, struktura argumentacyjna, styl, konwencja wypowiedzi, spójność tekstu (kohezja/koherencja) itp