Children-repatriates from Kazakhstan in the Polish educational space – a difficult return to one’s roots

Artykuł dotyczy sytuacji dzieci repatriantów z Kazachstanu w polskiej przestrzeni edukacyjnej. Zawężony w ramach obszaru badawczego do szkoły obowiązkowej, proces odnajdywania się w polskiej szkole i poczucie tożsamości zależne są od wielu czynników. Pierwszoplanową rolę odgrywają wśród nich uwarunkowania rodzinne dzieci, jak i osobiste nastawienie każdego z nich do decyzji o repatriacji, która podjęta była przez rodziców. Sytuacja szkolna dzieci repatriantów odróżnia je od dzieci urodzonych i wychowanych w Polsce, które to biegle posługują się językiem polskim. Prezentowane wyniki wskazują, że kapitał kulturowy (w ujęciu Bourdieu) i tzw. kapitał szkolny (w kontekście kultury szkolnej), którym dysponowały dzieci-repatrianci – okazał się zupełnie nieprzydatny w polskich warunkach. Wyjaśnienia poszukiwano w odniesieniu do różnic między środowiskami szkolnymi poszczególnych instytucji edukacyjnych, w Polsce czy w Kazachstanie. Różnice wynikają też z odmiennego odniesienia kulturowego oraz przede wszystkim z funkcjonowania samej szkoły jako instytucji oświatowej. Dzieci repatriantów doświadczały nie tylko nagłego zderzenia dwóch różnych światów społeczno-kulturowych, lecz także swoistego szoku kulturowego, dodatkowo sprzężonego z jednostkowymi cechami charakteru.The article discusses the situation of children-repatriates from Kazakhstan in the Polish educational space. Focusing on the research area of compulsory schooling, the process of identity-construction and children’s place in Polish school depend on many factors. Of primary importance are the family context and a personal attitude of each child towards the decision about repatriation – which was usually made by their parents. Unlike majority children who are fluent in the Polish language, repatriated children find themselves in a different educational situation. The research results demonstrate that both cultural capital (Bourdieu) and the so-called school capital, that are at the disposal of the repatriated children, have proven useless in Poland. Explanations have been drawn in connection to the differences between schooling environments of different educational institutions, in Poland and in Kazakhstan, These differences stem from a varied cultural reference and, most importantly, from how a school functions as an educational institution. Children-repatriates experienced not only a sudden clash of two different socio-cultural worlds but also a culture shock. These were, in turn, interconnected with their personal traits