Konsekwencje przejściowych i trwałych zmian stawek podatkowych w Polsce

Artykuł zawiera symulacje dwóch scenariuszy dla 1) przejściowego, 2) trwałego podniesienia podatków nałożonych na pracę, kapitał i konsumpcję, bilansowane, odpowiednio przejściowym lub trwałym, wzrostem konsumpcji rządowej. Obliczenia modelowe opierają się na neoklasycznym modelu ze wzrostem 1) semi-endogenicznym i 2) egzogenicznym dla gospodarki zamkniętej. Wersja rozszerzona modelu obejmuje wpływ konkurencji monopolistycznej. Gospodarstwa domowe w tym modelu czerpią bezpośrednią użyteczność z połączonej konsumpcji prywatnej i rządowej, zaś cały model dopasowany jest do danych dla Polski. Semi-endogeniczny czynnik wzrostu wynika z inwestycji części czasu pracy w dokształcanie w sektorze przedsiębiorstw. Wyniki dla przejściowego wzrostu konsumpcji rządowej potwierdzają, obserwowany w danych dla innych krajów, tymczasowy wzrost konsumpcji gospodarstw domowych, jednak nie w wersji z konkurencją monopolistyczną. Natomiast trwałe podniesienie stawek podatkowych w stronę szczytu krzywej Laffera dla sumy podatków pozytywnie wpłynęłoby na wielkość dochodów podatkowych, jednak ze znaczącym trwałym zmniejszeniem pozostałych kluczowych agregatów gospodarczych, np. produktu, konsumpcji czy inwestycji. Kształt krzywych Laffera istotnie różni się dla wersji z konkurencją monopolistyczną. Wyniki zawierają również estymacje efektywnych stawek podatkowych oraz wewnętrznych stóp zwrotu z inwestycji w wykształcenie wyższe i dokształcanie ustawiczne.This article provides an analysis of the fiscal channel that assumes balancing between raised labour, capital and consumption tax rates and government consumption, calibrated for Polish data. The study is based on neoclassical, education-based semi-endogenous and exogenous growth models for a small closed economy, featuring a direct household utility from government consumption, extended to include monopolistic competition. Two perspectives are considered: 1) the transitory effects of the government consumption impulse on private consumption and 2) permanent changes in tax rates towards the top of the Laffer curve. The results of the transitory impulse confirm the crowding-in of private consumption in a fully competitive economy, but not for monopolistic competition. Permanent changes in tax rates, analysed from the perspective of the Laffer curves, show some room for higher tax revenues. Shifting the tax rates to the top of the Laffer curves improves tax revenues, but it significantly deteriorates key economic aggregates