Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki

Artykuł koncentruje się na uwarunkowaniach wzrostu gospodarczego polskich województw. Podstawowym pytaniem badawczym jest identyfikacja czynników, które mogą sprzyjać i hamować rozwój polskich regionów (po okresie prorynkowej transformacji). Dotychczasowe trendy wskazują, że kryzys 2008+ spowolnił, ale nie załamał cyklu wzrostu, a sytuacja gospodarcza województw relatywnie się poprawia; największą dynamiką PKB charakteryzują się regiony najbardziej rozwinięte. Kluczową rolę w stymulowaniu rozwoju ma europejska polityka spójności, obejmująca unikatowy w skali globalnej pakiet narzędzi, rozwiązań i źródeł finansowania. Wpływ na obecną opcję tej polityki ma nie tylko nowe podejście wypracowane przez Bank Światowy i Unię Europejską, ale również niekorzystne megatrendy globalne. W obecnej perspektywie finansowej priorytetem polityki spójności jest wzrost konkurencyjności regionalnej. Polska jest największym beneficjentem tej polityki, mimo to pojawiają się obawy, że korzystna trajektoria rozwoju polskich regionów może napotkać na przeszkody m.in. wskutek zagrożenia tzw. pułapką średniego dochodu i niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne. Z tego względu konieczne są dostosowania w polityce regionalnej i innych rodzajach interwencji publicznych, których celem powinny być działania na rzecz zmniejszenia wrażliwości reakcji polskich regionów na negatywne trendy globalne.The paper deals with the conditions affecting the economic growth of Poland`s regions. Research questions are initially formulated about regularities and factors contributing to the economic success of Polish regions after their market-oriented transition. Changes in the theoretical foundations of regional policy are then discussed as well as the contribution of the World Bank, the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD), and the European Union (EU) to the new doctrine. The global and European megatrends of recent decades - unfavorable to regions in EU member states, in part due to the 2008+ crisis - are described. The European cohesion policy, a unique solution globally to support regional development, plays a major role in the socioeconomic development of Poland`s regions. Poland is the EU`s biggest beneficiary of this policy, which is now oriented toward boosting regional competitiveness. Polish regions are steadily becoming stronger within the EU, as this paper demonstrates, with the best growth trajectories enjoyed by the strongest regions. The impact of the 2008+ recession on Polish regions was limited, largely thanks to quality public policies. This good trajectory may be hard to achieve in the future due to what is known as the middle-income trap. Therefore, adjustments have to be made in Polish regional policy and other policies to make regions less vulnerable to the volatility of socioeconomic development