Celem artykułu jest wykazanie, jak liberalizacja wymiany handlowej oddziałuje na przepływy siły roboczej. Realizacja tego celu wymaga w pierwszej kolejności dokonania przeglądu teorii handlu (a także teorii migracji) wskazujących na relację pomiędzy wymianą handlową a migracjami. Punktem wyjścia będzie teoria Heckschera-Ohlina-Samuelsona, zgodnie z którą relacja ta ma charakter substytucyjny. Jak zostanie wykazane, usunięcie założeń przyjętych w tej teorii prowadzi jednak do odmiennych wniosków: przepływ towarów i siły roboczej jest komplementarny co najmniej w krótkim okresie. Do podobnych wniosków skłania przegląd dotychczasowych badań empirycznych, a także analiza kształtowania się emigracji w państwach członkowskich UE, które przystąpił...