Jakiej tradycji Polacy potrzebują? Rekonstrukcje, celebracje, protestacje, zadymy

Artykuł podejmuje problematykę współczesnego rozumienia tradycji kulturowej oraz sposobów jej kultywowania po przełomie 1989 roku. Odwołując się do książki Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, przyjęto dwie podstawowe tezy. Po pierwsze, w kulturze polskiej ścierają się dwie tendencje – zachowawcza i modernizacyjna, obecne w niej od dawna, ale skrystalizowane głównie w wieku XIX. Po drugie, podstawowym kręgiem tradycji, do którego odwołuje się polska współczesność pozostaje tradycja romantyczna odpowiednio przekształcana i dostosowywana do realiów współczesnej Polski. Przejawia się ona zarówno w oficjalnych obchodach narodowych rocznic, jak i w scenariuszach społecznych protestów oraz we wszelkiego rodzaju historycznych rekonstrukcjach. Wykorzystuje się przy tych okazjach romantyczne kody kulturowe, symbolikę, gesty i rytuały. Tendencje modernizacyjne w kulturze polskiej dochodzą do głosu szczególnie po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, ale ich propagowanie napotyka często na różne formy społecznego oporu, uważane są bowiem za zagrożenie dla polskiej tożsamości, której podstawę postrzega się jako ufundowaną na wartościach patriotycznych i religijnych