PAIDOCENTRIC UPBRINGING AND THE IMPLEMENTATION OF SOCIAL ROLES

Tematem niniejszego opracowania jest przede wszystkim przedstawienie pajdocentryzmu pedagogicznego, będącego składnikiem wielu kierunków nowoczesnego wychowania, i skonfrontowanie tego stanowiska z klasycznym ujęciem realizacji ról społecznych przez jednostki w społeczeństwie. Nowatorskie przedstawienie wizji wychowawczych przez pedagogów przełomu XIX i XX w. takich, jak Ellen Key czy Janusz Korczak, a także postmodernistyczna wizja współczesności w pewnym sensie powołały do życia pedagogikę pajdocentryczną, która stanowi odpowiedź na synkretyzm kulturowy oraz rzuca wyzwanie szkole tradycyjnej, której zwyczajowe środki wyrazu są w dużej mierze zdezaktualizowane. Zestawienie postulatów pedagogiki pajdocentrycznej z ujęciem roli społecznej w socjologii prowadzi do wielu ciekawych wniosków. Jednym z nich jest niewątpliwie kwestia ładu czy też porządku społecznego, podnoszona np. przez orientację funkcjonalistyczną w socjologii. Niniejszy artykuł stanowi próbę wyjaśnienia kwestii wychowania opartego na swobodzie i odrzucającego autorytety. Czy wychowanie takie może być właściwym środkiem ku realizacji w przyszłości dobrze funkcjonującego mechanizmu społecznego opartego na wyspecjalizowanych rolach społecznych? Tak postawione pytanie zapewne jeszcze długo nie doczeka się jasnej i pełnej odpowiedzi z uwagi na aktualność problemu i jego zróżnicowaną problematykę łączącą dyskursy: socjologiczny, pedagogiczny, ale także w dużym stopniu ideologiczny. Należy także zaznaczyć, że zetknięcie pajdocentryzmu z realizacją ról społecznych, podnoszonych szczególnie w kontekście socjologizmu pedagogicznego, jest problematyką niezbadaną, która wymaga szeregu analiz i opracowań.This paper presents the essence and goals of paidocentric upbringing, the results of which are related to issues of the fulfillment of social roles in society by the individual. Paidocentrism, as the most radical form of modern, no-prescriptive pedagogy, largely revaluates discipline and the ideals that are the foundation of the school system based on the traditional, axiological order. It also implies a sense of social roles shaped by contestation, which guidelines are provided just in school – the main secondary socialization environment. Social order, accented mostly by functional sociological theories, is based on the proper implementation without deviation by the individuals in their social roles. Paidocentric position, which calls for the liberation of man and his libertarian freedom, also contests any functional limitations imposed on the unit, which simultaneously contributes to the formation of the community. In addition, forcing solutions such as empathy, reducing the requirements and therapy are not conducive to correcting the role of education of youth, especially the one that strongly expresses its contestation against the norms and values of society