Кто несет ответственность за финансовый кризис 2008 года?

Celem niniejszej pracy jest analiza czynników odpowiedzialnych za wybuch kryzysu ekonomicznego w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku oraz próba odpowiedzi na pytanie, do jakiego stopnia mogą być one za niego winne. Pierwsza część pracy skupia się na aspektach teoretycznych. Porusza ona temat definicji kryzysów z różnej perspektywy oraz interpretacji ekonomistów, przedstawiając ich wkład w badanie tej dziedziny. Następnie zawarty został krótki zarys histo-ryczny. W drugiej części pracy autor skupia się na analizie empirycznej. Początkowo opisane zostają czynniki, które przyczyniły się do pojawienia się bańki spekulacyjnej w Stanach Zjednoczonych: nadmierną deregulację oraz nierównowagę w systemie finansowym, a także zbyt niskie stopy procentowe. Następnie praca zawiera opis kanałów, w jakich nastąpiła transmisja zjawisk kryzysowych z rynków finansowych do realnej sfery gospodarczej. Miało to miejsce na skutek: zaangażowania światowych banków w toksyczne amerykańskie aktywa, spadku popytu w krajach importujących oraz paniki na giełdach. Praca zawiera również opis działań, jakie zostały podjęte w USA w celu przeciwdziałania kryzysowi. Były to: „Plan Paulsona” oraz „TARP” – zaproponowa-ne przed rząd oraz „TALF”, „PPIP” i „QE” – opracowane przez System Rezerwy Federalnej. Na zakończenie autor przedstawia ocenę: jakie czynniki i do jakiego stopnia mogły być odpowiedzialne za wybuch kryzysu z 2008 roku, wskazując, że był to splot narastających przez lata czynników.The aim of this paper is to investigate the causes of the U.S. subprime mortgage crisis and an attempt to analyse which factors should be blamed for the outbreak of the global recession in 2009. The first part consists of theoretical research. It begins with a definition of a crisis from various perspectives in the opinion of well-known economics and provides a general historical overview. Later on, papier highlights researchers who have been studying economic crises including their main findings and contribution. The second part of this work is devoted to an empirical analysis. Primarily, it investigates the reasons that had led to the crisis in the Unites States: excessive deregulation and growing inequality among financial market as well as too low interest rates. Secondly, paper provides a brief description on the transmission channels of the crisis to real economy, both in the US and in Europe. These were: involvement of non-US banks in “toxic” assets, declining demand in importing countries and panic among investors in stock exchanges. This resulted not only in the fall of consump-tion and investments but also increased public deficits and public debts in all economies. Finally, paper provides explanation of actions that were undertaken by public institutions including: “The Paulson Plan”, “TARP” – by government and “TALF”, “PPIP”, “QE” – by Federal Reserve System. At the end, paper attempts to evaluate what factors and to what extent where responsible for the outbreak of the recent global recession