Przestrzenne zróżnicowanie poziomu życia ludności w ujęciu powiatów

Celem artykułu jest uporządkowanie liniowe i klasyfikacja powiatów Polski Wschodniej i Północno-Wschodniej ze względu na poziom życia mieszkańców, a także przeprowadzenie analizy autokorelacji przestrzennej na podstawie syntetycznych mierników poziomu życia. Do skonstruowania syntetycznego miernika oceny poziomu życia ludności wykorzystano wyselekcjonowany zbiór zmiennych diagnostycznych. Zastosowanie miernika syntetycznego, który zastępuje złożoną z wielu różnorodnych zmiennych charakterystykę obiektów umożliwia efektywny pomiar wielowymiarowego zagadnienia, jakim jest poziom życia mieszkańców. Rozwiązanie to pozwala także na uszeregowanie liniowe badanych obiektów. Badaniem objęto 101 powiatów w województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. Wykorzystano w nim metody TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution), Warda oraz PAM (Partitioning Around Medoids, zwaną też k-medoids method). Przeprowadzono również analizę autokorelacji przestrzennej na podstawie statystyki Morana I. Głównym kryterium doboru zmiennych była ich kompletność i dostępność dla wszystkich badanych obiektów w 2014 r. Dane uzyskano z Banku Danych Lokalnych GUS.The aim of this article is to order linearly and classify powiats in Eastern and North-Eastern Poland by the living standards of the population as well as to carry out spatial autocorrelation analysis based on the created synthetic indicators of the living standard. For the purpose of this article, a synthetic indicator was created to assess living standards of the population based on previously selected set of diagnostic variables. The use of synthetic indicators made it possible to replace the multi-variable description of objects with one statistical number. It enabled to measure a multidimensional area such as living standards of population as well as to perform a linear ordering of examined objects. 101 powiats in the Lubelskie, Podkarpackie, Podlaskie, Świętokrzyskie and Warmińsko-Mazurskie voivodeships were included in the research. The TOPSIS, Ward’s and PAM methods were used in the research. Moreover spatial autocorrelation analyses were carried out based on the Moran’s I statistics. The main criterium for selecting variables was completeness and their accessibility for all objects in the research in the year 2014. Data from the Local Data Bank were used for the research purposes