The Phenomenological Basis of Lawyers’ Professional Ethics

Teza artykułu jest związana z twierdzeniem, że kazuistyczny, quasi-prawny model etyki prawniczej powinien zostać porzucony. Tym zaś, co należałoby rozwinąć, jest indywidualna i kolektywna, zwana także korporacyjną, świadomość specyfiki doznania prawnego i wartości istotnych z perspektywy etyczno-zawodowej, oparta na solidnych podstawach metodologicznych. Przedstawiona w artykule koncepcja etyki prawniczej rezygnuje z prób jej opisu z perspektywy wymuszonej kategoriami związanymi z pozytywizmem prawniczym. Ta sugestia odnosi się do: 1) fenomenologicznego „myślenia według wartości etyczno-zawodowych”, 2) pojęcia intuicji etyczno-zawodowej oraz 3) koncepcji pól świadomości aksjologicznej prawnika i korporacji prawniczej. Dwudziestowieczna filozofia fenomenologiczna, a także związana z nią ściśle nieformalna etyka wartości przedstawiona głównie przez M. Schelera i N. Hartmanna, stanowi podstawę proponowanej koncepcji etyczno-zawodowej. Etyka fenomenologiczna, polegająca na indywidualnym doświadczaniu wartości etycznych, zbudowana na indywidualnych aktach preferencji wartości dokonywanej w obliczu konfliktu moralnego, daje szansę na zdystansowanie się od quasi-prawnej, kazuistycznej percepcji etyki prawniczej. To zaś stwarza możliwość niezbędnej metodologicznej niezależności etyki prawniczej od prawa.The thesis of the paper is connected with the statement that the casuistic, quasi-legal model of legal ethics should be abandoned. What should be broadened instead, is individual and collective, namely corporate one, awareness of the specificity of legal experiencing of the values relevant from ethical-professional perspective and based on firm methodological basis. The conception of legal ethics presented in the paper gives up the attempts of describing it from the perspective which is forced by categories connected with legal positivism. This suggestion refers to the following: (1) phenomenological “thinking according to ethical-professional values”, (2) the notion of ethical-professional intuition and (3) the concept of a lawyer’s and legal corporation’s field of axiological awareness. The 20th century phenomenological philosophy and, closely connected with it, informal ethics of values, as presented mainly by M. Scheler and N. Hartmann, serves as the basis of the suggested ethical-professional concept. Phenomenological ethics, relying on individual experience of ethical values, based on individual acts of value preference in case of moral conflict, gives a chance to distance itself from a quasi-legal, casuistic perception of legal ethics. It, then, creates the possibility of necessary methodological independence of legal ethics from law