Widmowa rzeczywistość w powieści Muriel Spark pt. Cieplarnia nad Rzeką Wschodnią

The essay deals with the concept of the supernatural in Muriel Spark’s novel The Hothouse by the East River, in which all the major characters appear to be dead, while leading apparently comfortable lives. The essay will examine Spark’s paradigm of the mundane supernatural, that is, representation of absurd and impossible as quotidian elements of life. The enigma of the plot (the strange way in which Elsa’s shadow falls without obeying the rules of physics) is not solved by the end of the novel, but rather by-stepped by revealing a grander mystery, that of her otherworldly status. This peculiarity is of high importance for Spark, who is not interested in solution, but in the way people (or characters, to be more precise) react to mystery and attempt – often in vain – to solve it. But Spark’s novel also pushes the reader to realize that what s/he may assume to be irrelevant from the perspective of eternity – namely, our mundanely absurd life and the imperfect memory that tries to contain it – still very much matter and may not be dismissed or reduced to a mere footnote to the main text of divine design.Przedmiotem badań jest specyficzne pojmowanie zjawisk nadprzyrodzonych w powieści Muriel Spark pt. Cieplarnia nad Rzeką Wschodnią. Bohaterowie powieści, których życie obfituje w dylematy egzystencjalne, w rzeczywistości nie żyją, jak to niedwuznacznie sugeruje zakończenie powieści. Rozpatrywany jest paradygmat „prozy zjawisk nadprzyrodzonych” (mundane supernatural), czyli przedstawianie w utworze literackim zjawisk i wydarzeń uznawanych jako absurdalne i nieprawdopodobne, jako nieodłącznej części ludzkiej egzystencji. Zagadka w fabule powieści (kąt padania cienia bohaterki powieści jest niezgodny z prawami fizyki) nie zostaje wyjaśniona w zakończeniu utworu. Sprawa ta jest odsunięta na drugi plan, ustępując miejsca wyjaśnieniu większej tajemnicy, jaką jest widmowa egzystencja (spectral reality) samej Elsy. Ta szczególna strategia narracyjna polegająca na udzielaniu wymijającej odpowiedzi na pytania trapiące Czytelnika jest charakterystyczna dla wielu utworów Muriel Spark. Z punktu widzenia pisarki, bardziej interesującą od samego rozwiązania zagadki jest reakcja postaci poszukujących odpowiedzi na pytania oraz proces ich poszukiwania. Powieść dowodzi również, że sprawy pozornie błahe z punktu widzenia wieczności, takie jak proza życia codziennego, pełnego absurdów, a także niedoskonała pamięć ludzka utrzymująca to życie w chwiejnych ramach dyskursu, mają swoje znaczenie i dlatego nie można ich bagatelizować ani pomijać jako mało znaczący przypis do boskiego dzieła