On the Main Dilemmas of the Philosophy of Creativity: A Synthetic View of the Contemporary Research

Współcześnie filozoficzne studia nad ludzką twórczością nie zamykają się jedynie na opisie życiorysów geniuszy i na estetycznych analizach oryginalnego wytworu. Wraz z poszerzeniem granic pojęcia creatio, rozumianego obecnie często jako uniwersalna ludzka potencjalność tworzenia (kreatywność), rozszerzyło się też pole możliwych analiz do podjęcia w ramach kiełkującej dopiero dziedziny filozofii twórczości. Pojawiły się też jednocześnie nowe dylematy do rozwiązania. W niniejszym tekście pokazuję ową różnorodność i problematyczność współczesnych badań nad fenomenem twórczości poprzez (1) wymienienie głównych opozycyjnych głosów w dzisiejszych analizach, a także (2) przez opisanie obecnie wiodących kierunków studiów podejmowanych wokół tego zagadnienia. Podniesione zostaną tutaj m.in. takie problematyczne kwestie jak: egalitarność vs. elitarność twórczości, miejsce świadomości i racjonalności w procesie twórczym, natura twórczości naukowej, perspektywa międzykulturowa w badaniach nad kreatywnością, naturalizowanie ludzkiej twórczości czy też rola wyobraźni oraz dziecięcej zabawy w udawanego w kształtowaniu zdolności twórczych człowieka.Contemporary philosophical studies on creativity of humans are not narrowed only to the descriptions of the geniuses’ lifes and to the aesthetical analyses of the original artifacts. With the modern extension of the creatio concept (which is now often understood as an universal ability of all men to create), the enlargement of the possible studies to be done in the field od philosophy of creativity have appeared also. At the same time—the new dilemmas to solve have come out. In the present article I show the diversity of contemporary research on the creativity phenomenon by (1) delineating the main opposition voices in this research and by (2) describing some of the leading trends in the field. There will be raised such problematic issues as: elitism vs. egalitarianism of creativity, the place of consciousness and rationality in the creative processes, the nature of the scientific creativity, the intercultural perspective in the research, naturalizing the phenomenon and also the possible functions of the imagination and pretend play in shaping the creative abilities of humans