TURYSTYKA DLA WSZYSTKICH WYZWANIEM DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

The trends of tourism for all, including persons with disabilities, are visible both in the Czech Republic and in Poland, being reflected in the literature. However, publications presenting evidence-based research are still missing. In the paper, the authors refer to the issue, focusing on the explanation of principles, planning to deepen the focus in the forthcoming research. The United Nations Charter of Human Rights, issued in 1948, is mentioned as the first official modern document in which rights, freedom and obligations of ‘different people’ were defined with regard to political, social, and economic domains. The next important initiative was the Decade of People with Disabilities (1981–1991). The issue of physical activity and sport of persons with disabilities was stressed in the European Charter of Sports for All: Handicapped People (1987). All types and forms of physical activities are possible to be realized in the separate, parallel, and inclusive environments. Tourism and its accessibility for persons with disabilities should be accepted as the recent and future trend. Adaptation of communication, attitudes, methods, content of programs and technique conditions is important and has to respect the limits and abilities of the participants, but personal determinants are crucial.Trendy w zakresie turystyki dla wszystkich, tj. dotyczącej również osób niepełnosprawnych, są dostrzegalne zarówno w Republice Czeskiej, jak i w Polsce. Można je znaleźć w literaturze przedmiotu, lecz nadal brakuje stosownych badań empirycznych. Autorka analizuje zasady turystyki dla wszystkich na podstawie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ z 1948 roku. Równie ważne w tym zakresie było ustanowienie Dekady Ludzi Niepełnosprawnych (1981–1991). Problem aktywności fizycznej osób niepełnosprawnych został podkreślony także w Europejskiej Karcie Sportu dla Wszystkich z 1987, w dziale „Ludzie upośledzeni”. Autorka zakłada iż wszystkie formy aktywności są możliwe do zrealizowania w przypadku osób niepełnosprawnych, stąd dostępność turystyki dla osób niepełnosprawnych jest współczesną, jak i przyszłą tendencją. W tym zakresie ważne są: postawy, metody, programy i warunki, lecz najważniejsze są osobiste czynniki warunkujące aktywność tej grupy ludzi