The Origins of Polish Preschool Pedagogy

Początki polskiej pedagogii przedszkolnej sięgają lat 40. XIX wieku. Wraz z powstawaniem ochronek i ogródków dziecięcych oraz seminariów kształcących kandydatki na ochroniarki i wychowawczynie, zaczęły powstawać w polskim piśmiennictwie zupełnie oryginalne prace na temat rozwoju psychicznego, potrzeb i wychowania małego dziecka (B.F. Trentowski). Od tego też czasu były wydawane pierwsze polskie podręczniki dla ochroniarek, a później freblanek. Do lat 70. XIX wieku były to jednak tylko przykłady i przeróbki dzieł obcych, głównie J.V. Svobody i L. Chimaniego. Przełom XIX/XX wieku przyniósł z sobą stopniowy zanik tłumaczeń oraz przeróbek i pojawienie się coraz większej ilości książek oryginalnych, będących dorobkiem polskiej myśli pedagogicznej. Pierwsze z nich jednak, autorstwa Marii Weryho-Radziwiłłowiczowej i Justyny Strzemeskiej, bazowały jeszcze na mniej lub bardziej modyfikowanym systemie F.W. Froebla, popartym własnymi doświadczeniami pedagogicznymi i ówczesną wiedzą psychologiczną. Od początku XX wieku w polskiej pedagogii przedszkolnej wykształciły się dwa nurty, aktualne aż do lat 30. Pierwszy, bardziej tradycyjny, związany był ze zmodyfikowanym systemem F.W. Froebla, drugi natomiast rozwijał się pod wpływem ówczesnych osiągnięć psychologii oraz metod Marii Montessori i Owidiusza Decroly’ego. Bazując na tych dwóch orientacjach teoretyczno-metodycznych opracowywano podręczniki dla wychowawczyń przedszkoli. Prekursorami polskiej pedagogii przedszkolnej byli: August Cieszkowski, Teofil Nowosielski, Stanisław Karpowicz oraz Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa, Justyna Strzemeska, Stefania Marciszewska-Posadzowa i Jadwiga Chrząszczewska.The origins of Polish preschool pedagogy date back to the 1840s. Along with the development of kindergartens, children’s playgrounds, and colleges educating candidates for indergarten educators and teachers, completely original works on the development of psychological and educational needs of the small child (B.F. Trentowski) began to appear in the Polish literature on the subject. It was at that time that the first Polish textbooks for kindergarten educators and later kindergarten teachers (Froebel’s Kindergärtnerinnen) began to be published. Until the 1870s, however, these were only examples and adaptations of foreign works, mainly by J.V. Svoboda and L. Chimani. The turn of the 19th and the 20th centuries was marked by the gradual disappearance of translations and adaptations, and the emergence of a growing number of original books, representing the achievements of Polish pedagogical thought. The first of them, however, by Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa and Justyna Strzemeska, were still based on F.W. Froebel’s system, more or less modified, supported by their own pedagogical experience and contemporary psychological knowledge. At the beginning of the 20th century, two trends, valid until the 1930s, developed in Polish preschool pedagogy. The former, more traditional one, was associated with F.W. Froebel’s modified system, while the latter developed under the influence of contemporary achievements of psychology, and the methods of Maria Montessori and Ovide Decroly. It was from these two theoretical and methodological perspectives-orientations that coursebooks for preschool educators were developed. August Cieszkowski, Teofil Nowosielski, Stanisław Karpowicz and Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa, Justyna Strzemeska, Stefania Marciszewska-Posadzowa and Jadwiga Chrząszczewska were the precursors of Polish preschool pedagogy