Changes in the spatial structure of the Polish industry under economic crisis conditions

Światowy kryzys gospodarczy, zapoczątkowany w 2007 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w różnym czasie i stopniu wpłynął na funkcjonowanie poszczególnych sektorów i gospodarek krajów świata. W Polsce jego symptomy zauważalne były nieco później. W pierwszej fazie kryzysu (2007–2008) nie stwierdzono bezpośrednio jego skutków, co wynikało z faktu, że początkowo wpływ turbulencji na światowych rynkach finansowych na gospodarkę krajową ograniczał się głównie do rynków kapitałowych, w mniejszym stopniu dotykając sektory rolnictwa, przemysłu i usług. Jednak w miarę pogłębiania się tendencji recesyjnych w gospodarce światowej kryzys stopniowo zaczął wpływać także na wyniki działalności gospodarczej, w tym również w sektorze przemysłowym. Dopiero w 2009 r. stwierdzono spadek wartości produkcji sprzedanej w stosunku do roku poprzedniego. Czy miało to jednak swoje odzwierciedlenie w zmianach struktur przestrzennych przemysłu? Blisko pięcioletni okres funkcjonowania gospodarki w stanie recesji pozwala już, jak się wydaje, na podjęcie próby oceny takich zmian, dlatego w pracy badawczej dokonano analizy przemian struktury przestrzennej przemysłu Polski w trakcie kryzysu, w oparciu o podstawowe mierniki potencjału, takie jak wielkość zatrudnienia i wartość produkcji sprzedanej oraz wskaźniki koncentracji przemysłu. Za rok bazowy przyjęto 2007 rok, uznając go umownie za rok przedkryzysowy. We wnioskach podsumowujących szczegółowe analizy wskazano, że wpływ kryzysu na zmiany struktury przestrzennej przemysłu jest bardzo ograniczony, a obserwowane tendencje przemian nie odbiegały zasadniczo od ogólnych trendów rozwoju przemysłu Polski, zidentyfikowanych w wyniku wcześniejszych badań. Należy jednak podkreślić, że struktura przemysłu charakteryzuje się dużą „bezwładnością”, ze względu na skomplikowanie i rozmiary procesu inwestycyjnego, stąd w okresie kilku lat nie należy się spodziewać głębokich i gwałtownych jej przemian, nawet jeśli pojawi się recesja gospodarcza.The global economic crisis which started in 2007 in the United States of America, at different times and to a different extent affected various sectors and national economies of the world. In Poland, its symptoms were noticeable later than in other countries. In the first phase of the crisis (2007-2008), there was no direct effect, due to the fact that initially the turmoil on global financial markets had weaker effect on the national economy, and it was limited mainly to capital markets, affecting the sectors of agriculture, industry, and services to a lesser extent. However, as recession grew in force, the crisis gradually began to affect also the results of economic activity, including industry. In 2009, a significant decrease in the value of production sold, as compared to the previous year, was observed. The question is whether this had been reflected in changes of spatial industrial structure. The five-year period of the economic recession seems to be long enough to assess such changes. Therefore, the paper analyses the transformation of the spatial structure of Polish industry during crisis, based on the basic indicators of potential, such as employment and the value of production sold, as well as concentration coefficients. The year 2007 was adopted as the base year, treating it as a pre-crisis year. The conclusions of the detailed analysis indicated that the impact of crisis on the change of the spatial structure of the Polish industry is very limited and the observed trends of change did not differ substantially from the general industrial development trends in Poland, identified by previous studies. It should be noted, however, that the structure of industry is characterized by high “inertia” due to the complexity and size of the investment process. Therefore, in the following several years no deep and sudden transformation should be expected, even during economic recession