Perspectives for the development of Thomistic philosophy in Poland

This article discusses the perspectives for the development and thus the future of Thomistic philosophy in Poland. This issue is considered with respect to specific studies outside the main object of interest of general metaphysics, and which take the form of detailed and applied metaphysics. While the former refers to a narrow field of research, the second uses the achievements of other and more basic philosophical sciences, including general metaphysics. Metaphysics of this kind constitutes a broadly understood study of what is most fundamental not for being as such, but for all basic types of objects in the realms of nature and culture. It is not, however, alternative to general metaphysics, which explores reality in its transcendental dimension. On the contrary, by using its achievements it establishes a connection with it and constitutes its necessary complement. By developing this metaphysics, this article illustrates the philosophy of nature, philosophical anthropology and two forms of the philosophy of human action, namely, religion and morality. Some of the topics they suggest have already been taken up by many representatives of Thomist thought in Poland, while others can be the object of future research. The realization of these forms of metaphysics corresponds not only to the structure of a pluralistic reality and an interrelated series of dependencies, but also highlights current and new problems that require a thorough and comprehensive approach, which can only be provided by a metaphysical perspective within Thomistic philosophy.W artykule poruszono problem perspektyw rozwoju, a tym samym przyszłości filozofii tomistycznej na podstawie sytuacji w Polsce. Otóż taką szansę widzi się dla tej filozofii w badaniach bardziej partykularnych, znajdujących się poza głównym obiektem zainteresowań metafizyki ogólnej. Każdorazowo przybierają one postać metafizyk szczegółowych i stosowanych. Pierwsza z nazw nawiązuje do zawężonego pola badań, druga natomiast jest uzasadniona korzystaniem z dorobku innych nauk filozoficznych, bardziej podstawowych, włącznie z metafizyką ogólną. Metafizyki tego rodzaju stanowią szeroko pojęte studium tego, co jest najbardziej fundamentalne nie dla bytu jako takiego, ale dla wszelkich podstawowych typów przedmiotów w sferze natury i kultury. Nie stanowią one jednak alternatywy dla metafizyki ogólnej, która bada rzeczywistość w wymiarze transcendentalnym, ponieważ korzystając z jej dorobku, zachowują z nią łączność oraz stanowią jej konieczne dopełnienie. Jako zaś typowe dyscypliny filozoficzne, dające możliwość rozwijania owych metafizyk, podano w artykule filozofię przyrody, antropologię filozoficzną oraz dwie formy filozofii ludzkiego działania, czyli religię i moralność. W ich przypadku wskazywano zarówno na tematy już podjęte przez wielu przedstawicieli myśli tomistycznej w Polsce oraz na te, jakie są możliwe do podjęcia. Realizacja tych form metafizyki odpowiada nie tylko strukturze rzeczywistości pluralistycznej i jednocześnie powiązanej ze sobą szeregiem zależności, ale też problemom aktualnym, nowym, wymagającym ujęcia gruntownego i całościowego, jakie stwarza dopiero perspektywa metafizyczna, rozpatrywana z pozycji filozofii tomistycznej